علی رضایی - کارشناسی ارشد سنجش از دور و GIS، دانشگاه تبریز، ایران
مجتبی فریدپور - کارشناسی ارشد، اقلیم شناسی، دانشگاه تبریز، ایران
عزیز سوالی - دانشجوی کارشناسی ارشد اقلیم شناسی، دانشگاه تبریز، ایران

در این پژوهش، سعی بر ارائه مدلی مناسب جهت برآورد خشکسالی کشاورزی از طریق فناوری سنجش از دور می باشد. منطقه مورد مطالعه در تحقیق حاضر استان آذربایجان شرقی می باشد. داده های به کار رفته، تصاویر سنجنده MODIS ماهواره Terra بین سالهای 2000 تا 2010 و داده های بارش از ایستگاه های سینوپتیک و کلیماتولوژی استان می باشد. برای بدست آوردن شاخص وضعیت پوشش گیاهی (VCI) از شاخص نرمال شده پوشش گیاهی (NDVI) استفاده گردید. شاخص NDVI از باندهای 13 و 16 بدست آمد. کلیه محاسبات در محیط نرم افزار ERDAS IMAGINE9.2 انجام گرفت. طبق نتایج حاصله، بیش ترین خشکسالی در سالهای 2001 و 2008 اتفاق افتاده و سالهای 2010 و 2003 کم ترین میزان خشکسالی را داشته اند. جهت ارزیابی موفقیت، شاخص بارش استاندارد شده (SPI) در مقیاس زمانی 3 ماهه برای این 4 سال، در 9 ایستگاه محاسبه گردید. با شاخص SPI، سالهای 2008 و 2001 با بیش ترین خشکسالی و سالهای 2010 و 2003 با کمترین میزان خشکسالی مواجه شده اند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که جهت برآورد خشکسالی کشاورزی از طریق سنجش از دور، شاخص VCI مدل بسیار مناسبی خواهد بود و در مناطقی که ایستگاه های هواشناسی یا بصورت پراکنده وجود دارد و یا اصلاً وجود ندارد، می توان از این مدل برای برآورد خشکسالی استفاده کرد.

خشکسالی کشاورزی، سنجنده MODIS، شاخص NDVI، شاخص VCI، شاخص SPI