بررسی نقش عوامل فرهنگی در پیدایش و گسترش حاشیه نشینی در شهر مشهد

این پژوهش به بررسی نقش عوامل فرهنگی در پیدایش و گسترش حاشیه نشینی در شهر مشهد با استفاده از روش های کمی-کیفی پرداخته است؛ از این رو اهداف ،جامعه و نمونه، ابزارهای جمع آوری و تحلیل اطلاعات در دو بخش کیفی-کمی دسته بندی شده است. در بخش کیفی، جامعه آماری کلیه متخصصان شاغل در زمینه اجتماعی، فرهنگی و شهرسازی در نهادهای مدیریت شهری و روستایی است که با توجه به ملاک های نمونه گیری کیفی ۴۰ متخصص برای مصاحبه عمیق استفاده شده است. نتایج این بخش با استفاده از تحلیل مصاحبه ها در نرم افزارهای Nvivo و MAXQDA نشان داد، عوامل فرهنگی که در پیدایش و گسترش حاشیه نشینی در شهر مشهد نقش دارند، چهار مولفه اصلی، فقر فرهنگی(۳ شاخص)، آسیب های اجتماعی(۴ شاخص)، ساختارهای فرهنگی نامناسب(۴ شاخص) و عوامل فرهنگی مهاجرت(۴ شاخص) می باشند.سپس یافته های کیفی با مشارکت متخصصان به یک پرسشنامه محقق ساخت معتبر تبدیل شد و در بین ۳۸۴ نفر از ساکنان حاشیه شهر مشهد به روش نمونه گیری خوشه ای توزیع شد؛ نتایج تحلیلی-آماری در نرم افزار SPSS نشان داد تمامی عوامل فرهنگی شناسایی شده بر وضعیت پیدایش و گسترش حاشیه نشینی در شهر مشهد دخیل هستند، در این میان، فقر فرهنگی با میانگین نمره عامل ۳.۸ و (p<۰.۰۰۱) ، آسیب های اجتماعی با میانگین نمره ۳.۵ (p<۰.۰۰۱)، ساختارهای فرهنگی نامناسب با میانگین نمره ۳.۲ (p<۰.۰۰۱) و عوامل فرهنگی مهاجرت با میانگین نمره ۲.۹ (p<۰.۰۰۱) بیشترین اثرگذاری را داشته اند، بر همین اساس راهکارهای در این پژوهش داده شده است که منتج از روش های تحلیل کیفی-کمی است.

Keywords:

عوامل فرهنگی , پیدایش و گسترش حاشیه نشینی , شهر مشهد , تحلیل کمی-ترکیبی