سیدحسین قویم ساداتی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آب دانشگاه آزاد اسلامی واحد فردوس
علیرضا مسرور نعیمی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آب دانشگاه آزاد اسلامی واحد فردوس
حمیدرضا گل کار حمزیی یزد - استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه آزاد اسلامی واحد فردوس
مجتبی طاوسی - مربی گروه مهندسی آب دانشگاه آزاد اسلامی واحد فردوس

در مناطق خشک و نیمه خشک، آب مهمترین عامل محدود کننده برای توسعه کشاورزی می باشد. در حال حاضر بخش کشاورزی، 90 درصد حجم منابع آب استحصال شده را به خود اختصاص می دهد. شرایط خشکسالی یک دهه اخیر و افزایش تقاضا برای مصرف آب به دلیل نیاز به تولیدات مواد غذایی بیشتر، بر لزوم برنامه ریزی در زمینه مسائل آب کشاورزی بیش از پیش تأکید می نماید. هدف اصلی از این تحقیق، مطالعه اقتصادی اثر کم آبیاری بر عملکرد محصول گندم روشن می باشد. این پژوهش در قالب طرح آماری بلوک کامل تصادفی شامل هشت تیمار و سه تکرار در کرت هایی به ابعاد 2/5x2/5 متر روی محصول گندم رقم روشن در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد فردوس در سال زراعی 1390-1389 به اجرا درآمده است. تیمارهای آزمایشی شامل هشت سطح آبیاری T(6), T(5), T(4), T(3), T(2), T(1) T(8), T(7), به ترتیب معادل 15، 30، 45، 60، 75، 90، 100، 120 درصد نیاز آبی گیاه) می باشد. اثر تیمارهای کم آبیاری بر کارایی مصرف آب آبیاری معنی دار بوده است. بالاترین کارایی مصرف آب با 0/69 کیلوگرم در متر مکعب در تیمار آبیاری T(5)، بدست آمد که بیانگر بهره وری بالای آب آبیاری در استراتژی کم آبیاری در مناطق خشک و نیمه خشک است. با توجه به نتایج حاصله، الگوی کم آبیاری T(5)، جهت برنامه ریزی مدیریت آب منطقه در محصول گندم روشن پیشنهاد می شود. در این تحقیق برآورد توابع تولید، هزینه و سود نشان داده که بیشترین عملکرد دانه 3470 کیلوگرم در هکتار بوده است که مربوط به ارتفاع 656 میلیمتر آب آبیاری (T(8))) بوده و حداکثر درآمد 12494610 کیلوگرم در هکتار مربوط به مصرف 635 میلیمترآب در آبیاری کامل می باشد. در شرایط محدودیت زمین، حداکثر سود با کاهش 15 درصد آب مصرفی به دست می آید. در حالت کمبود آب، حداکثر سود با کاهش 25 درصد آب مورد نیاز (T(5)) حاصل شده و منجر به افزایش سطح زیرکشت به میزان دوبرابر خواهد شد.

تابع تولید گندم، تحلیل اقتصادی، عملکرد، فردوس، کم آبیاری، گندم روشن