سیدعلی میرابراهیمی - استادیار / دکتری تخصصی، گروه فقه و حقوق دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد لهیجان، لهیجان، ایران
علی چهکندی نژاد - استادیار/ دکتری تخصصی، گروه فقه و حقوق دانشکده حقوق و علوم اداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند، بیرجند، ایران
حسن حسن زاده - دانشجوی دکتری تخصصی، گروه فقه و حقوق دانشکده حقوق و علوم اداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند، بیرجند، ایران

هر حقوق بشر امروزه مفهوم اساسی در حقوق بین الملل و معاهدات بین دولت ها بوده است . با این حال دغدغه های حقوق بشری از قرنها پیش از مسائلی بود که ذهن انسانها را در ادوار مختلف به چالش کشیده است . فقه امامیه در دین مبین اسلام نیز بر اساس ویژگی همه جانبه نگرانه ادیان توحیدی نسبت به این مفهوم اهتمام ورزیده است . تاکید اسلام و مقتدایان مذهب شیعه بر مفاهیمی مانند آزادی انسانها، پاسداشت حقوق آن، تکریم مالکیت آنها و همچنین تحسین و ترویج عدالت اجتماعی نشان از جایگاه برجسته این آموزههای اساسی در تفکر اسلامی و شیعی دارد. با این حال نقاط افتراق یا مشابهت میان دیدگاههای حقوق بشری در ادیان و معاهدات و اسناد بین المللی حقوقی ، نشان از این دارد که علاوه بر بعد خاستگاهی دین در زمینه حقوق بشر، بعضا برخی تفاوت های مهم نیز دیده می شود. با احتساب اهمیت چنین قیاسی ، نوشته حاضر با رویکرد توصیفی -تحلیلی به بن مایه های فقهی موجود در کنوانسیون حقوق مدنی و سیاسی نظر انداخته است . نتایج بحث نشان می دهد که اساسا مهمترین مولفه ها و بندهای این اساسنامه بین المللی در توصیه های قرآنی و احادیث معصومین (ع) نیز به روشنی دیده می شود. قرنها پیش از تصویب چنین معاهده-ای ، پاسداشت حقوق انسانی ، تکریم آزادی انسان و تاکید بی وقفه بر مفهوم عدالت اجتماعی از زمینه فقهی راه خود را به اسناد معاصر باز کرده است . همچنین بنظر می رسد که راهکارهای اسلامی برای عملی کردن این مفاهیم چنانچه در بخش ضمانت اجرایی این اساسنامه ها مورد توجه قرار گیرد می تواند حاوی رویکردهای قابل توجه و متناسبی با وضعیت جاری باشد.

حقوق بشر، فقه امامیه ، تکریم انسان، عدالت اجتماعی ، حق و مسئولیت .