نمادگرایی در کاشی های هفت رنگ مسجد امام

اسلام نقش موثری در تکامل و توسعه اغلب هنرها در ادوار مختلف داشته است که یکی از پر رونق ترین دوره های هنری ایران اسلامی و دوران شکوفایی آن را قرن دهم و یازدهم هجری می دانند. در دوران صفویه با حمایت شاهان هنرهای معماری، نقاشی، خط، تذهیب، قالیبافی، پارچه بافی، کاشی کاری و...که نظیر آن ها را در ادوار گذشته و بعد از آن کمتر دیده ایم در این دوره به حد اعلای خود توسعه و تکامل رسید. فعالیت وسیع معماری دوره صفوی از زمان شاه عباس آغاز شد در این دوره نه تنها در اصفهان بلکه در شیراز،اردبیل،مشهد،تبریز و دیگر شهرهای ایران بناهای مختلف احداث شدند. فعالیت وسیع معماری دوره صفوی از زمان شاه عباس آغاز شد. در این دوره نه تنها در اصفهان، بلکه در شیراز، اردبیل، مشهد، تبریز و دیگر شهرهای ایران بناهای مختلف احداث شدند. دست راست شاه عباس در عملی ساختن این طرح معماری بلندپروازنه، مردی بود به راستی برجسته: شیخ بهاءالدین محمد عاملی (شیخ بهایی)؛ او به عنوان عالم الهی عالی قدر، فیلسوف، مفسر قرآن، فقیه، منجم، معلم، شاعر، مهندس چکیده جامعه صفوی عصر شاه عباس کبیر بود. در عهد صفوی سبک معماری قدیم ایران تجدید شد و در طرح بناها، شکل و مصالح بناها جای خود را باز کرد. اغلب بناهای دوره صفوی مانند مساجد، مدارس و کاروان سراها به شکل چهار ایوانی بنا شد. استفاده از کاشی معرق و هفت رنگ برای تزیینات، رونق فراوان یافت. به طوری که ساختمان های مذهبی این دوره از گنبد، ایوان، طاق نما، سر در ورودی و حتی مناره ها، با کاشی آراسته شد. خطاطی و خوشنویسی روی کاشی نیز در آرایش بناهای مذهبی عمومیت یافت و بناهای متعددی با خطوط ثلث، نسخ، نستعلیق و خطوط دیگر تزیین شدند. در ضمن از آن جایی که مساجد مهم ترین بناهای اسلامی هستند، می توان گفت هنر اسلامی در حقیقت در مساجد پدید آمد و این اماکن را می توان مهم ترین جایگاه تجلی معماری و هنر اسلامی به صورت توامان دانست.

Keywords:

هنر اسلامی , دوران صفویه , معماری , کاشی کاری , مساجد