مجتبی پنجه باشی - دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ دانشگاه فردوسی مشهد

آغاز قدرتگیری صفویان با دو عنصر اصلی اما در پشت صحنه شریعت و طریقت شکل گرفت . مفهوم قدرت و منابع تشکیل آن در تفکر طریقتی که بن مایه آن تصوف بود، ماهیتی قدسی و ایزدی دارد؛ و این نیرویی است که از متن باورهای دینی و مذهبی نشآت می گیرد. در ابتدای امر برای سلاطین صفوی بسیار مهم بود که همواره در پیوند با تشکیلات طریقت صوفیانه و حافظ مقام مرشد کامل باشند. اما خیلی زود شریعت ، طریقت را از اهمیت انداخت ؛ چرا که مفهوم و منشاء قدرت در قلمرو صوفیانه با زهد و ریاضت بدست می آمد و زمانی که قدرت معنوی با قدرت سیاسی همراه شد؛ این عنصر دیگر پاسخگوی نیازها و الزامات زمانه خود نبود.یافته های تحقیق با روش توصیفی - تحلیلی بیانگر آن است که با ورود علمای شیعی به کارزار سیاسی ، با توجه به شکل گیری مفهوم خاصی از سلطنت با عنوان »سلطنت شیعی «، و همچنین باور به قدسی بودن شاه، توجه حکام صفوی برای تایید این مقاصد و همچنین ستیز با دو دشمن در شرق و غرب خود که سنی مذهب بودند، جلب شد. همچنین صفویان دریافتند که توسعه قدرت سیاسی ، منوط به گسترش عمومی مذهب است و این امر نیازمند تشکیل منصب مستقلی بود که ورود علمای شیعی را به کارزار سیاسی و همکاری با آنان طلب می کرد.

شریعت ، طریقت ، صفویان، قدرت.