پیامدهای توسعه فضایی حمل و نقل ریلی سریع؛ تشدید تمرکز از مقیاس شهری به منطقه ای؟ یا تعادل بخشی فضایی در مقیاس سرزمین

ارتقای دسترسی افراد از طریق توسعه حمل و نقل ریلی سریع (HSR)، با اتصال فضایی و همچنین ذهنی نقاط مختلف کشور و تغییر ماهیت مفهوم فاصله از بعد جغرافیا به بعد زمان، الگوی انتخاب مکان را برای افراد و همچنین بنگاه ها دگرگون می سازد. پژوهش حاضر با مرور اجمالی ادبیات اثرات گسترش حمل و نقل ریلی سریع و توسعه منطقه ای و بررسی نمونه های اجرا شده در کشورهای دیگر، دسته بندی مناسبی از پیامدهای احتمالی این روند را معرفی می کند. با توجه به یافته های پژوهش، دو پبامد متضاد و مهم توسعه ای در پی بهبود دسترسی در سطح ملی محتمل خواهد بود: تشدید تمرکز از مقیاس شهر به مقیاس منطقه و دیگری، برقراری تعادل فضایی در مقیاس سرزمین. به نظر می رسد در صورت عدم ارزیابی اثرات توسعه و نادیده گرفتن ملاحظات برنامه ریزانه قبل از اجرای پروژه هایی از این دست، زیرساختی امروزی و لازم ، می تواند به ابزاری برای تشدید افتراق و عدم تعادل فضایی در سطح کشور بدل گردد. لذا با نگاهی به شرایط فعلی ایران، راهکارهای بهره مندی هر چه بیشتر از مواهب شکل گیری حمل و نقل سریع ریلی با پایش پیامدهای محتمل منفی بصورت تمرکزهای منطقه ای در مقیاس کل سرزمین در اینده ، مورد بحث واقع می شود.

Keywords:

حمل و نقل سریع ریلی (HSR) , توسعه منطقه ای , تمرکز منطقه ای , تمرکز و تعادل فضایی , ایران