نیما جانفشان عراقی - کارشناس ارشد مهندسی عمران -راه و ترابری
امیر جعفرپور - دکترای مدیریت راهبردی حمل و نقل، دانشکده مهندسی راه آهن دانشگاه علم و صنعت ایران

رشد سریع جمعیت و افزایش تقاضای حمل و نقل و سفرهای درون شهری در سالهای اخیر باعث ایجاد مشکلات زیادی برای جوامع بشری شده است. به همین دلیل نیاز به سامانه های جدید حمل و نقل در شرایط کنونی یکی از اهداف برنامه ریزان شهری می باشد. به دلیل آنکه کوتاه زمانیست که تجربه مطالعات و طراحی قطار شهری (مترو) در کشور آغاز شده است، ضرورت وجود الگویی مناسب در انجام این مطالعات احساس می شود. در فرآیند طراحی، مهمترین بخش تدقیق مجدد ایستگاه های قطار شهری و پلان و پروفیل مسیر با توجه به الزامات و نتایج مطالعات اولیه در بخشهای ابنیه و شهرسازی، سیستم و راه آهن، حمل و نقل و ترافیک، تونیل و روش اجرا، پدافند غیر عامل و مطالعات میدانی (شامل مطالعات ژئو تکنیک، نقشه برداری، محیط زیست و تاسیسات شهری و تامین و انتقال برق) می باشد. بر این اساس فرآیند انجام مطالعات می بایست دارای ارتباطی منطقی ما بین بخشهای مختلف مهندسی و طراحی باشد تا درصد تغییرات به وجود آمده در مسیر و محل ایستگاه ها به حداقل برسد و مرحله دوم مطالعات (فاز دوم و یا Detailed Design) با کمترین تغییر انجام شود. د رمقاله حاضر سعی بر این است که با استفاده از روش های تصمیم گیری در حمل و نقل و با تاکید بر روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و بررسی تجربیات مختلف انجام شده در زمینه مطالعات و طراحی خطوط قطار شهری (مترو) در کلان شهرهای کشور و با توجه به تاثیر متقابل و بر هم کنش بخشهای مختلف بر این فرآیند، الگویی مناسب در جهت طراحی و تدقیق ایستگاه ها و پلان مسیر در این نوع سیستم های ریلی ارائه گردد.

جانمایی، قطار شهری، ایستگاه، پلان و پروفیل