شناسایی، اولویت بندی و ارزیابی روابط متقابل بین اصول مسئولیت مدنی در حقوق مربوط به بوم سازگان جنگل
Publish place: Ecology of Iranian Forests، Vol: 12، Issue: 2
Publish Year: 1403
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 26
This Paper With 16 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_IFEJ-12-2_011
تاریخ نمایه سازی: 13 آبان 1403
Abstract:
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: در هزاره سوم، پیامدهای مداخله انسان در بوم سازگان های جنگلی بیش از هر زمان دیگری آشکار شده است. امروزه موضوع صیانت از از بوم سازگان های جنگلی نه تنها در کشور ما بلکه برای کل جهان بشریت ضروری و حیاتی است؛ این اهمیت ار آنجا ناشی می شود که اساسا زندگی بشر با بوم سازگان های جنگلی گره خورده و انسان سالم جز در بوم سازگان های جنگلی پاک و سالم قابل تصور نیست. موضوعی که متاسفانه با خروج بشر از مسیر تعادل مورد غفلت واقع شده و با گسترش روند صنعتی شدن و رشد فناوری و دانش بشری نابخردانه و کوته نگارانه به فراموشی سپرده شده است. خسارت های بوم سازگان جنگلی که طی دهه های گذشته به اکوسیستم زمین وارد شده از هر جهت قابل قیاس با پیش از آن نیست و جامعه بشری را با بحران های مخرب و شکنندهای مواجه نموده است. تجاوز دستگاه های دولتی به اموال عمومی، تصرف خودسرانه ی منابع طبیعی توسط نهادهای گوناگون، تولید خودروهای غیراستاندارد توسط کارخانه های دولتی، کوتاهی سازمان حفاظت محیط زیست در صیانت از مناطق حفاظت شده و مانند این ها می تواند موضوع شکایت و دادخواهی سازمان های غیردولتی در دیوان عدالت اداری باشد. هدف از این پژوهش شناسایی اصول حقوق مربوط به بوم سازگان های جنگلی با استفاده از روش دلفی و مدل سازی ساختاری تفسیری است و به این سوال پاسخ میدهد که روابط میان این اصول چگونه می باشد.
مواد و روش ها: جهت شناسایی اصول حقوق بوم سازگان جنگلی و سطح بندی و تفسیر روابط میان شاخص ها از روش مدل سازی ساختاری تفسیری (ISM) استفاده گردید. روش ISM از روش های تجزیه و تحلیل سیستمی می باشد و بر اساس روش های ناپارامتریک و مد در فراوانی ها انجام می شود. با استفاده از نظرات متخصصان و خبرگان این زمینه و با بررسی پژوهش های انجام شده در زمینه حقوق محیط زیست و بوم سازگان های جنگلی اصول اصلی حقوق مربوط به بوم سازگان جنگلی مورد شناسایی اولیه قرار گرفت. جامعه آماری ۴۰ نفر از افراد متخصص در زمینه حقوق و وکالت بودند. در مرحله بعد جهت دست یابی به اجماع گروهی از روش دلفی استفاده شد. برای انجام این روش پرسش نامه هایی در قالب طیف لیکرت در ۴ نوبت در بین جامعه آماری توزیع شد. در این پرسش نامه از خبرگان تقاضا شد که اهمیت و اولویت مربوط به هر اصل را در مقیاس ۱ الی ۵ (بدون اهمیت تا اهمیت خیلی زیاد) مشخص کنند. در مرحله بعد با هدف بررسی اثرات متقابل اصول مطرح شده به صورت زوجی، و همچنین تاثیرگذاری و تاثیرپذیری این اصول بر همدیگر، پرسش نامه ای میان جامعه آماری توزیع شد. برای دست یافتن به اجماع در میان خبرگان از مد (Mode) نظرات استفاده گردید و از نتایج پاسخ ها ماتریس خودتعاملی ساختاری (SSIM) (Structural Self-Interaction Matrix) ساخته شد. پس از آن با استفاده از مد (Mode) پاسخ های خبرگان و متخصصان ماتریس نهایی خودتعاملی ساختاری ساخته شد. در مرحله بعد ماتریس دسترسی اولیه از تبدیل ماتریس خودتعاملی ساختاری به یک ماتریس دو ارزشی (۰ و ۱) به دست آمد. در مرحله بعد پس از اینکه ماتریس دسترسی اولیه تشکیل شد با دخالت دادن انتقال پذیری در روابط بین متغییرها، ماتریس دسترسی نهایی تشکیل شد در واقع با تشکیل ماتریس دسترسی نهایی، ماتریس دسترسی اولیه سازگار می شود. در ادامه با استفاده از ماتریس دسترسی نهایی رتبه بندی شاخص ها صورت گرفت. برای این منظور مجموعه های پیشتاز و متآخر یا قابل دسترسی تعریف شدند. و پس از تعیین این مجموعه ها رتبه بندی شاخص ها انجام شد و بر اساس سطوح تعیین شده و ماتریس نهایی دیاگرام ISM ترسیم گردید. در نهایت جهت تحلیل موانع، از روش MICMAC استفاده گردید.
یافته ها: در این پژوهش جهت تحلیل شاخص های مسئولیت مدنی در حقوق مربوط به بومسازگان جنگل از میان ۳۰ شاخص شناسایی شده، ۱۸ شاخص با استفاده از روش دلفی و نظرات خبرگان انتخاب شد. اولویت بندی شاخص های مسئولیت مدنی در حقوق مربوط به بوم سازگان جنگلی با توجه به نتایج پرسش نامه های دلفی (مرحله دوم و سوم) نشان داد که اصل عدم عطف به ماسبق کمترین اهمیت را داشته و اصل توسعه پایدار دارای بیشترین اهمیت بود. شاخص های انتخابی عبارت بودند از: قاعده لا ضرر، قاعده اتلاف، قاعده تسبیب، نظریه تقصیر، قواعد عام مسئولیت مدنی منطبق با ماده یک قانون مسئولیت مدنی، اصل استفاده غیر زیان بار از سرزمین، اصل پیشگیری، اصل توسعه پایدار، اصل تعهد به همکاری، اطلاع رسانی و کمک در شرایط اضطراری زیست محیطی، اصل تکلیفی و تعمیمی بودن حفاظت از بوم سازگان جنگلی، اصل بهره برداری از بوم سازگان جنگلی، اصل حاکمیت بر منابع طبیعی، اصل ضرورت حفاظت، اصل پرداخت توسط آلوده ساز، اصل مسئولیت های مشترک اما متفاوت، اصل مشارکت، اصل مقابله با آسیب های زیست محیطی در منبع، اصل نگرانی مشترک. نتایج نشان داد که تمام شاخص های مسئولیت مدنی در حقوق مربوط به بومسازگان جنگل به جز قاعده اتلاف (قدرت نفوذ ۱۰) و اصل پرداخت توسط آلوده ساز (قدرت نفوذ ۱۶) دارای قدرت نفوذ ۱۸ و بیشترین تاثیرگذاری می باشند. همچنین نتایج حاصل از ماتریس دسترسی نهایی و قدرت وابستگی (اثرپذیری که هریک از شاخص ها از سایر شاخص ها دارند) نشان داد که تمام شاخص ها به جز اصل توسعه پایدار و اصل حاکمیت بر منابع طبیعی (قدرت وابستگی ۱۶) دارای قدرت وابستگی ۱۸ و ۱۷ می باشند.
نتیجه گیری کلی: این مطالعه نشان داد که اصول حقوقی مرتبط با بوم سازگان های جنگلی تاثیرات متقابل و پیچیده ای بر یکدیگر دارند. برای مثال، تقویت اصل توسعه پایدار می تواند منجر به تقویت سایر اصول مانند پیشگیری و استفاده غیر زیان بار از سرزمین شود. بنابراین، برای مدیریت موثر و یکپارچه بوم سازگان های جنگلی، ضروری است که این اصول بهصورت هماهنگ در قوانین و سیاست های ملی و بین المللی مد نظر قرار گیرند.
Keywords:
Authors
پویان دهقان
Department of Law, Islamic Azad University, Sari Branch, Sari, Iran
رمضان دهقان
Islamic Azad University, Damghan Branch, Damghan, Iran
سیدمهدی احمدی
Department of Law, Islamic Azad University, Sari Branch, Sari, Iran
مراجع و منابع این Paper:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
