خطوط ساحلی و توالی رسوبی کواترنر پسین در منطقه خلیج چابهار

منطقه ساحلی خلیج چابهار در جنوب خاوری کشور و استان سیستان و بلوچستان، بین عرضهای جغرافیایی ' ۱۵و˚ ۲۵-' ۳۰ و˚ ۲۵ و طولهای جغرافیایی ' ۲۱ و˚ ۶۱- ' ۴۲ و˚ ۲۵ واقع است. این منطقه بخشی از مکران ساحلی به شمار می آید که در کواترنر پسین شاهد تغییرات تراز دریا بوده است. حاصل این نوسانات، پیدایش توالیهای رسوبی ساحلی و برجای ماندن چندین خط ساحلی قدیمی است. در این تحقیق، با استفاده از GIS و پیمایشهای میدانی، ۲۱ خط ساحلی قدیمی شناسایی شده است که قدیمی ترین آنها در ارتفاع ۱۵ متری از تراز دریا قرار دارد. این خطوط ساحلی به صورت تپه های عرضی و موازی با ساحل تشکیل شده اند و در واقع اجزای سازنده آخرین توالی رسوبی پسرونده در این منطقه هستند. همچنین، با حفر یک گمانه به عمق ۹ متر در شمال خلیج چابهار، چرخه های رسوبی منطقه بررسی شده و در آنها سن لایه ها، وضعیت دانه بندی، فسیلهای همراه و ساختهای رسوبی تحلیل شده اند. در این تحقیق سن قدیمی ترین و جدیدترین رسوبات دریایی واقع در گمانه به روش سن سنجی مطلق کربن ۱۴ به ترتیب۵۰±۱۷۶۰۰ سال و۴۰±۴۹۶۰ به دست آمده است.  قدیمی ترین رسوبات دریایی دراین گمانه،  قابل تطابق با پیشروی فلاندرین پس از آخرین مرحله یخبندان است. جدیدترین رسوبات دریایی آن نیز، در واقع آخرین لایه از توالی رسوبی پیشرونده و سرآغاز تشکیل آخرین توالی رسوبی پسرونده در منطقه و منطبق بر دومین خط ساحلی شناسایی شده (C۲) و در فاصله ۵۳۰۰ متری ساحل فعلی است. در کواترنر پسین، در منطقه خلیج چابهار، چهار توالی رسوبی پسرونده و چهار توالی رسوبی پیشرونده تشکیل شده است. همچنین با استفاده از نتایج زمان سنجی نمونه های فسیلی از خطوط ساحلی قدیمی شماره هایC۷,C۲۱ و C۲ و فاصله آنها از خط ساحلی کنونی، دوره زمانی تشکیل هریک از خطوط ساحلی قدیمی ۲۳۰ سال به دست آمده است.

Keywords:

خطوط ساحلی , توالیهای رسوبی , کواترنر پسین , خلیج چابهار , سن سنجی کربن۱۴