مطالعه تطبیقی نقوش گیاهی و حیوانی دوره ساسانی با دوره آل بویه(مطالعه موردی: دو نمونه پارچه)

استفاده از نقوش و نمادها در هنر ایران که پیش از دوره ساسانیان نیز جایگاه والایی داشته است، تا پس از حکومت ساسانیان و در تمدن و هنر اسلامی ایران نیز ادامه یافت. این نقوش دربردارنده تجارب اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و مذهبی دوران خود هستند، لذا به فهم بهتر سیر تحول اندیشه های مردم دوران خود کمک می کنند. یکی از شاخصه های مهم منسوجات ساسانی، نقوش تزیینی به کار رفته درآن است که تاثیر عمیقی بر هنر دوره های مختلف تاریخی بعد از خود از جمله آل بویه، گذاشته است. مسئله ای که مطرح می گردد این است که چه لایه های معنایی آشکار و پنهانی در نقوش گیاهی و حیوانی در دو قطعه پارچه ساسانی و آل بویه وجود دارد؟ مقاله حاضر با هدف تعمیق در نمادها و نشانه های پارچه های این دو دوره، به واکاوی لایه های معنایی آن ها پرداخته است. روش تحقیق در این پژوهش به صورت توصیفی-تحلیلی است و گردآوری اطلاعات براساس شواهد بصری و به صورت اسنادی به سرانجام رسیده است. سعی شده تا علاوه بر معرفی نقوش و عناصر تزیینی مشترک به کار رفته در منسوجات دوره ساسانی و آل بویه، به شناسایی و تحلیل نمادگرایانه نقوش مشترک منسوجات در این دو دوره پرداخته شود. یافته های این پژوهش نشان می دهد که بیشترین مضامین و نقوشی که به عنوان نقوش تزیینی در منسوجات دوره آل بویه استفاده شده اند، درواقع همان نقوش دوره ساسانی است که با کیفیات فرمی و محتوایی متفاوتی به کار رفته اند.

Keywords:

منسوجات ساسانی , منسوجات آل بویه , نقوش گیاهی , نقوش حیوانی , نمادشناسی