بررسی وضعیت تولید و بازاریابی شیر و فرآورده های لبنی گاوهای شیری در استان لوگر -افغانستان

سابقه و هدف: شیر اولین و مهم ترین منبع ماده غذایی طبیعی انسان است که از نظر عناصر غذایی موردنیاز برای مصرف انسان غنی می باشد و نیز مصرف آن در هرسن و سال مانعی ندارد. شیر را می توان از منابع مختلف، مانند بز، گوسفند، گاو، گاومیش و شتر به دست آورد، بااین حال، شیر گاو محبوب ترین شیر در بین تمام شیرها است. از طرفی شیر تنها فرآورده کشاورزی است که تولید آن وابسته به فصل معین از سال نمی باشد. همچنین صنعت پرورش گاوهای شیری یا همان صنعت لبنیات از نظر اشتغال به ویژه برای زنان دارای جایگاه و ویژه ای است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی وضعیت پرورش گاوهای شیری، تولید شیر و فرآورده های لبنی، بازاریابی شیر و فرآورده های لبنی و چالش های موجود در تولید و فروش فرآورده های لبنی در استان لوگر افغانستان می باشد.مواد و روش ها: این پژوهش در سال ۱۴۰۱ در شهرستان های پل علم، محمد آغه و برکی برک واقع در افغانستان انجام شد و در مجموع ۵۵ روستا و ۲۵۵ دامدار را با استفاده از روش جامعه هدفمند تحت پوشش قرار گرفت. داده های اولیه این پژوهش از طریق توزیع پرسش نامه ها جمع آوری و به کمک نرم افزار اکسل مورد و SAS تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد که در منطقه تحت پژوهش بیش تر از ۴۰ درصد نژاد گاوهای خارجی هلشتاین و براون سویس پرورش داده می شد و میانگین تعداد گاوهای شیری در مزارع ۲ راس بود. دامنه تولید روزانه شیر در مزارع پرورش گاوهای شیری بین ۰۰/۲۰ – ۸۰/۱۲ کیلوگرم در روز بود و پس از نژاد هلشتاین (۰۲/۱۳ و ۱۲/۱۲ کیلوگرم در روز)، بهترین عملکر تولیدی را گاوهای آمیخته (هلشتاین * کندهاری) با تولید ۰۰/۱۱ کیلوگرم در روز داشت. علاوه بر این دامداران ۲۶/۵۶ درصد شیر تولیدی را به گونه شیر تازه می فروختند و میانگین در آمد مالکان مزارع پرورشی گاوهای شیری از بابت فروش شیر و فرآورده های لبنی دریک دوره شیردهی ۱۷۰۰ دلار آمریکایی بود. همچنین نتایج نشان داد، بیش ترین خریداران شیر و فرآورده های لبنی درمنطقه تحت پژوهش تعاونی ها و شرکت های خصوصی بود. بر اساس نتایج این پژوهش مهترین چالش از لحاظ رتبه بندی در قسمت تولید شیر فقدان تسهیلات بانکی (وام دهی) و کمترین چالش کمبود واکسن ها و داروهای دامی می باشد همچنین مهمترین چالش در بازاریابی شیر و فرآورده های لبنی کمبود وسایل و ماشین های مدرن جهت انتقال شیر و فرآورده های لبنی و کمترین چالش در این قسمت تاثیر نوسانات فصلی شیر تولیدی می باشد. نتیجه گیری: نتیجه گیری کلی پژوهش نشان داد، در استان لوگر تولید شیر در گاوهای نژاد هلشتاین بیشتر و نیز گاوهای آمیخته در مقایسه با نژاد گاوهای بومی عملکرد بهتری داشتند و دامداران میزان زیادی از شیر تولیدی خود را به صورت شیر تازه می فروختند، همچنین مهم ترین خریداران شیر تولیدی در استان لوگر تعاونی ها و شرکت های خصوصی بودند. به منظور بهبود وضعیت موجود به دامداران و مالکان مزارع پیشنهاد می گردد تا انجمن های دامداری را تشکیل دهند.

Keywords:

تولید شیر , تعاونی ها , تولیدکننده , مصرف کننده , نژاد گاوهای شیری