بررسی و تحلیل تاثرات لمعات عراقی از سوانح غزالی براساس نظریه بینامتنیت ژرار ژنت

بینامتنیت رویکردی نوین در خوانش و نقد متون ادبی است که بر مبنای آن هر متنی بر پایه متن های پیشین خود شکل می گیرد. هیچ متنی نیست که به طور کاملا مستقل، تولید یا حتی دریافت گردد. ژرار ژنت در نظریه بینامتنیت سه نوع پیوند: صریح و اعلام شده، غیر صریح و اعلام نشده و ضمنی را در میان دو یا چند متن مطرح می کند. از آنجا که متن های عرفانی از ارتباط منسجم تر و دقیق تری برخوردارند، نظریه ی بینامتنیت در این گونه از متن ها می تواند بسیار موثر واقع شود. دو کتاب سوانح العشاق غزالی و لمعات فخرالدین عراقی، از جایگاه استواری در میان متون عرفانی برخوردار هستند. کشف و شناخت روابط بین این دو متن، به ما برای شناخت ویژگی های برخی آثار که از متون عرفانی تاثیر پذیرفته اند، یاری می رساند. در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی، مصادیق تاثیرپذیری عراقی از غزالی را یافته و براساس نظریه بینامتنیت بررسی کرده به این نتیجه رسیدیم که عراقی در نگارش لمعات از نظر زبانی، مستقل بوده ولی به ساختار و محتوای سوانح نظر داشته اما به شیوه افزایشی و دگرگونی عمل کرده و با اقتباس از مطالب سوانح، خود به تعبیر و تفسیر پرداخته و در مواردی مطالبی را حذف و مطالب دیگری را افزوده است.

Keywords:

بینامتنیت , غزالی , عراقی , سوانح العشاق , لمعات