سهم سیاحان و مورخان در شناخت فرش های عصر تیموری

عصر تیموری نقطه عطف قابل ملاحظه ای در تاریخ هنر فرش ایران بزرگ فرهنگی است؛ با این همه، به لحاظ کمی از فرش های عصر تیموری انگشت شماری فرش پاره باقی مانده است. این محدودیت مطالعاتی موجب می شود که پژوهشگران در راستای شناخت سطوح مختلف این هنر از بسترهای گوناگون پژوهشی استفاده نمایند. یکی از این بسترها، منابع مکتوبی هستند که در میان مطالب خود، اشاراتی هرچند مختصر به هنر فرش در آن عصر داشته اند؛ از این رو، این پژوهش کیفی، نه نمونه از این منابع را به صورت هدفمند برمی گزیند تا با هدف شناخت تاریخی فرش های عصر تیموری از طریق جست وجو عبارت فرش در آنها، به این پرسش اصلی پاسخ داده باشد که جایگاه هنر فرش در دوره تیموری چه بوده و این منابع چه اطلاعاتی در مورد فرش های عصر تیموری ارائه می دهند؟ در این راستا، روش این پژوهش بنیادی از نظر روش تاریخی- تحلیلی بوده و داده های آن به شیوه اسنادی و با ابزار نسخه برداری جمع آوری شده است. در خصوص نتایج این گزارش علمی می توان به کارکرد اجتماعی- فرهنگی فرش و ارتباط آن با سنت های حاکم بر جوامع و البته مسائل سیاسی و حاکمیتی اشاره کرد؛ همچنین مواد اولیه فرش های بافته شده در عصر تیموری، شامل پشم، پنبه و ابریشم بوده و می توان اذعان داشت که بیشتر اشارات به فرش های ابریشمین و البته درباری بوده است. از طرفی هنر فرش ذیل شاخه معماری تعریف شده و از این جهت کالایی کارگاهی و سفارشی شده برای عمارات عصر تیموری استنباط می شود.

Keywords:

تاریخ هنر فرش , فرش تیموری , منابع مکتوب , گزارش ها و اسناد تاریخی