تاثیر تحولات سیاسی و اجتماعی بر هنر قالی بافی دوره قاجار (بررسی موردی قالی داستان های شاهنامه موجود در موزه ایران)

قالی ها نمایانگر باورها، فرهنگ ها و شرایط اجتماعی و سیاسی دوره ای خاص هستند. قالی تصویری داستان های شاهنامه، یکی از ارزشمندترین دارایی های موزه فرش ایران است. در این تحقیق، با استفاده از روش تحقیق توصیفی - تحلیلی، به بررسی ارتباط بین قالی داستان های شاهنامه و وضعیت اجتماعی و سیاسی دوران قاجار پرداخته شده است. هدف اصلی این پژوهش بررسی نقش هنر قالی بافی در دوران قاجار است. تولید قالی در سال ۱۲۲۰ ه‍. ق با پیروزی سپاه ایران در جنگ اچمیادزین علیه سپاه روسیه آغاز شد. در آن زمان، اسطوره ها منبع اصلی مطالعات تاریخ بودند و به همین دلیل، اسطوره ها جایگاه خاص و محبوب در جامعه داشتند. طبقات اشراف و حکومت، با استفاده از این مفاهیم سعی در تقویت مشروعیت حکومت خود داشتند. قالی موردبررسی در این پژوهش به دربار فتحعلی شاه تقدیم شده بود. در طرح و نقوش آن، الگو برداری از نگارگری صفوی و تلفیق آن با نقاشی کلاسیک اروپائی صورت گرفته است. در این قالی، پیروزی سپاه فتحعلی شاه بر روس ها به تصویر کشیده شده و فتحعلی شاه همانند رستم ناجی کشور و ملت نمایانده شده است.

Keywords:

قالی داستان های شاهنامه , موزه فرش ایران , اسطوره , فرش قاجار