رهیافتی جهت نیل به طراحی الگوی معماری اصیل در ایران در بافت تاریخی ارزشمند

بازخوانی تجارب غرب در مرمت شهری این نکته را بر متخصصین امر روشن می کند که اینان همواره در یک روند رو به-رشد، با اصلاح و بازنگری شیوه های گذشته خود، موجبات بهبود هرچه بیشتر فضاهای تاریخی را فراهم نموده اند. این در حالیست که در کشور ما، به دلیل عدم اتخاذ سیاست های مناسب توسط مسئولین ذیربط، بافت های تاریخی هرچند که در گذشته دارای حیات پویایی بوده اند، اما در حال حاضر یا با زوال و فرسودگی مفرط روبرو هستند و یا در انتظار طرح های نوسازی-بهسازی کلان مقیاسیند که تجربه های متاخر در این زمینه، نشان داده، حتی در صورت وجود منابع مالی موردنیاز، طرح و برنامه ریزی های نادرست در این بافت ها ازجمله تخریب و تملک های نابه جا، نوعی ناهمگونی را به وجود می آورد .در میان این طرح های بعضا ناهماهنگ که تنها جزئی کوچک از علل نابسامانی بافت تاریخی شهر بشمارمی آید، ارائه مدلی به منظور بازسازی این فضاهای شهری ارزشمند -باوجود آن سابقه درخشان- با استفاده از تجارب جهانی و خودی می تواند گامی موثر در جهت بهبود وضع نابه سامان موجود و به عبارت دیگر بهره مندی بیشتر شهروندان از میراث ارزشمند خود باشد. البته نباید از نظر دور داشت که تقلید از دستاوردهای غربی یا تداوم شیوه معماران زبردست ایرانی، مسیر حرکت را در دو سوی متفاوت پیش خواهد برد.در این راستا در ذیل این نوشتار، ابتدا یکی از عناصر مهم شهر تاریخی، به عنوان نمونه مورد بررسی، برگزیده خواهدشد؛ نگارنده با توجه به اهمیت و کارکرد عناصر تاریخی، بازار را که در گذشته ستون فقرات و قلب تپنده شهر محسوب می شده انتخاب نموده است. در گام بعدی به منظور یافتن اصولی جهت چگونگی بازآفرینی این عنصر تاریخی-با مطالعه نظری و عملی صورت گرفته- به مقایسه ویژگی های معماری بازار تاریخی با اصولی که اخیرا کشورهای توسعه یافته غربی در بازسازی استفاده می کنند و از آن تحت عنوان نوزایی شهری یاد می شود پرداخته خواهدشد؛ -لازم بذکر است که نوزایی شهری (رنسانس) از آخرین دستاوردهای سودمند اروپاییان در جهت مداخله در مراکز ارزشند تاریخی می باشد- بدین ترتیب مشخص خواهدشد که آیا این اصول (رنسانس شهری غرب)، به واقع، تحول جدیدی در فضای شهری ایجاد می کنند، یا اینکه «نوزایی» مفهوم جدیدی نیست و در حقیقت تئوریزه شده همان اصولی است که معمار و بنای ایرانی از گذشته-های دور در معماری از آن بهره می برده است.

Keywords:

معاصرسازی , رنسانس شهری , بازآفرینی , نوزایی شهری , بازار ایرانی