حامد حیاتی - مدرس گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهلران
ابراهیم مرادی - استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام دکتری در رشته باستان شناسی(دوره اسلامی)

معماری کهن سرزمین ایران، زنجیرهای به هم پیوسته از تجربیات و ارزشهایی است که سینه به سینه از هزارانسال پیش تا کنون توسط هنرمندان، معماران و مردم این سرزمین استمرار یافته است. طی این تکامل تدریجی،معماری و شهرسازی ایرانی همواره در تمامی دوران با تکیه بر زیر ساختهای فرهنگی، مذهبی، اجتماعی و طبیعیزمان خود شکل گرفته و در نقاط مختلف ایران به دلیل وجود اقوام، مذاهب و اقلیمهای گوناگون، انواع مختلفسبکهای معماری و شهرسازی به وجود آمده است. همسازی شهرها، روستاها و بناهای ایرانی در زمانها و مکان-های مختلف با بسترهای اجتماعی، فرهنگی، مذهبی و زیست محیطی باعث شده است که معماری ایران هموارهپاسخگوی نیازهای مادی و معنوی جامعه و مردم باشد. معماری و شهرسازی در مناطق مرکزی و کویری ایران کهآیینهی تمام نمای معماری و شهرسازی اصیل ایرانی هستند بیشترین همسازی را با بسترهای فرهنگی، مذهبی،اجتماعی و طبیعی خود دارند. ارتباط تنگاتنگ بین معماری و شهر با انسان و طبیعت، نشان از وجود مفاهیم وویژگیهای پایداری در معماری و شهرسازی ایرانی دارد که میتواند الهام بخش معماران معاصر ایرانی و حتی غیرایرانی باشد. این در حالی است که در سطح جهانی، موضوع اثرات گلخانهای، ترافیک شهری، تراکم زمین، آلودگیهوای شهری و افزایش جمعیت، اثرات ناخوشایندی بر کیفیت زندگی انسان در شهرها ایجاد کرده است. این مسائلموجب میشوند تا توجه به موضوع پایداری در شهرها در رأس امور قرار گیرد. در این تحقیق ضمن بررسی تطبیقیمفاهیم و ویژگیهای معماری و شهرسازی ایرانی با مفاهیم و خصوصیات معماری و شهرسازی پایدار به مطالعه وتحلیل مفاهیم و ویژگیهای معماری در شهرهای گذشته ایران پرداخته شده است، که حاصل این بررسی دستیابیبه ویژگیهای مشترک بین دو مقوله مورد بررسی و استفاده از این ویژگیها در اجرایی نمودن معماری و شهرسازیپایداری می باشد.

توسعه پایدار، شهر پایدار، طراحی پایدار، پایدار سنتی