لیلا وطنی - کارشناس تحقیق و توسعه صنایع چوب و کاغذ مازندران

امروزه چوب و مواد سلولزی، جزء لاینفک زندگی بشر شده اند. از سوی دیگر فعالیتهای صنایع مرتبط با جنگل و یا چوب و کاغذ از پر اشتغالترین فعالیتهای تولیدی می باشد. از این رو چوب و منابع تولیدی آن در اقتصاد و توسعه نقش بسزایی دارند. هنوز هم میزان مصرف چوب و کاغذ در کشورهای غنی و توسعه یافته ، از ممالک توسعه نیافته (در حال توسعه) به مراتب بیشتر است. مثلا مصرف سرانه چوب در ایران تنها 0/14 متر مکعب بووده ولی در جهان سوم حدود 0/4 و در اروپای شمالی حدود 1 متر مکعب می باشد. از سوی دیگر مصرف سرانه کاغذ در ایران حدود 12 کیلوگرم است در حالیکه در اسیا حدود 40 و ژاپن 150 و در کانادا حدود 280 کیلوگرم می باشد. جنگلها منابع اصلی تولید چوب و فراورده های سلولزی هستند از این رو بعد اقتصادی و اجتماعی از اهمیت بالایی برخوردارند. گفته اند که اگر سطح پوشش جنگل کشوری از 30% مساحت آن کمتر باشد، آن کشور در راه توسعه با مشکلات روبرو خواهد شد. علیرغم اینکه تقریبا 40% از سطح استان مازندران را جنگل می پوشاند ، بعلت ازدیاد جمعیت، متوسط سهم سرانه پوشش جنگلی در این استان بسیار پایین و تنها در 0/34 هکنتار بوده که از متوسط جهانی حدود 10 برابر کمتر است. با این حال سهم سرانه پوشش جنگلی استان از سرانه کشور ایران که حدود 0/03 هکتار می باشد، 10 برابر بیشتر است. در این مقاله ابتدا به صنایع چوبی موجود در استان و نیاز سالانه آنها به چوب بعنوان مواد اولیه (در حد ظرفیت اسمی مصرف) و مصارف روستایی اشاره می شود. سپس به وضعیت جنگلهای استان و تولید سالانه فعلی (استحصال چوب) آن و همچنین سایر منابع و میزان تولید فعلی چوب توجه شده است. در مرحله بعد توانمندی های استان در خصوص افزایش تولید و بهره برداری ازجنگلهای شمال و تولید چوب و مواد سلولزی از منابع غیر جنگلی بررسی میگردد. در این رابطه سعی شده تا به نتایج آخرین تحقیقات استناد گردد، در نهایت تولیدات مورد انتظار چوب در استان و پیشنهادات لازم برای حصول آن مطرح خواهد شد.