شاخص های پایش و ارزشیابی برنامه کشوری توانبخشی پزشکی

زمینه و هدف: سنجش دوره ای برنامه های توانبخشی همیشه مورد تاکید جامعه جهانی است و می تواند مبنایی برای اثبات اثربخشی اقدامات انجام شده توسط کشورها باشد. ازاین رو، پژوهش حاضر با هدف تعیین شاخص های پایش و ارزشیابی «برنامه کشوری توانبخشی پزشکی و جایگاه آن در نظام سلامت ۱۴۰۰-۱۴۰۴» به اجرا درآمد. روش: مطالعه کیفی- کاربردی حاضر در سال ۱۳۹۹ انجام گرفت. در ابتدا اهداف، برنامه ها و خدمات پیش بینی شده در برنامه کشوری توانبخشی پزشکی استخراج شد. سپس، «فهرست شاخص های توانبخشی» سازمان جهانی سلامت، مبنای تهیه فهرست اولیه شاخص ها ذیل اهداف و برنامه های سند ملی قرار گرفت و طی چهار جلسه بحث گروهی متمرکز دو ساعته و چهار جلسه مصاحبه حضوری ۱.۵ ساعته با مشارکت ذی نقشان بررسی و پیشنهادهای اصلاحی دریافت شد. در نهایت، فهرست بازنگری شده در دو جلسه نشست پانل با در نظرگرفتن معیارهای تضمین کننده تناسب و کفایت شاخص ها برای دستیابی به اجماع نهایی بررسی و توافق حاصل شد. یافته ها: ۴۴ شاخص ذیل اهداف سه گانه برنامه استخراج شدند که ۲۸ مورد از نوع ورودی و فرایندها (حاکمیت، منابع مالی و انسانی و اطلاعات و ارتباطات) و ۱۶ مورد از نوع خروجی (ارائه خدمات توانبخشی و محصولات و فناوری های پزشکی) بودند. نتیجه گیری: استقرار و به کارگیری چارچوب نظارتی شاخص محور، متاثر از ظرفیت زیرساخت های فناوری اطلاعات و کیفیت و اعتبار داده های در دسترس است و بایستی متناسب با شکا ف های موجود، نسبت به توسعه و تقویت نظام اطلاعاتی اقدام شود. پیشنهاد می شود در مطالعات آینده، نمایندگانی از تمامی گروه های هدف و طبقات مختلف جامعه مشارکت داشته باشند. همچنین به منظور تدوین و پایش یک برنامه جامع ملی، همکاری بین بخشی یک ضرورت است.

Keywords:

Community Health Planning , Delivery of Health Care , Program Evaluation , Rehabilitation , ارائه مراقبت های بهداشتی , ارزشیابی برنامه , برنامه ریزی بهداشت جامعه , توانبخشی