تقویم مراحل رشد و عملکرد گونه دارویی مفراح (Nepeta crispa Willd) در شرایط زراعی

توجه روزافزون به تجارت گیاهان دارویی و برداشت بیش از حد مجاز آنها از سطح رویشگاه های مرتعی، بقای بسیاری از گونه های دارویی را با خطر مواجه کرده است. وخامت این موضوع، وقتی بیشتر احساس می شود که موجودیت گونه های انحصاری و نادر یک منطقه در خطر انقراض باشد. مفراح (Nepeta crispa) به عنوان یک گونه مرتعی دارویی باارزش و انحصاری در کشور، از گونه های در حال انقراض محسوب می شود که لازم است با انجام مطالعات سازگاری و شناخت نیازهای اکولوژیکی آن و توسعه سطح زیرکشت آن در عرصه های زراعی با ارقام اصلاح شده و پرمحصول، از برداشت بی رویه آنها از سطح عرصه های طبیعی جلوگیری کرد. ترکیب ۱،۸–سینئول موجود در اسانس مفراح، میکروب های مسبب التهاب گلو را از بین می برد. ازاین رو، با توجه به خواص درمانی آن، مطالعات سازگاری آن در دستور کار قرار گرفت. برای این منظور، بذر گونه یادشده، در بهار سال ۱۳۷۶ از رویشگاه طبیعی و در جاده همدان به تویسرکان جمع آوری شد. سپس، بذرهای جمع آوریشده در ۱۴ اسفندماه ۱۳۷۶ در باغ گیاهان دارویی همدان، کاشته و در ۲۵ اسفندماه ۱۳۷۶ سبز شدند. بر مبنای بررسی ها، وزن هزاردانه آن، ۵/۰ گرم و عملکرد سرشاخه های آن در مرحله گلدهی، ۹۰۰ کیلوگرم در هکتار است. درمجموع، اهلی کردن آن در پنج مرحله رشد، از کاشت بذر تا گلدهی کامل و رسیدن بذر در ۲۰ تیرماه ۱۳۷۷، ۱۲۸ روز طول کشید.

Keywords:

سانس , انقراض , اهلی سازی , مراحل رشد , مفراح