میثم یوسفی - دانشکده عمران، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی تهران
مجید احتشامی - دانشکده عمران، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی تهران
امیرالدین صدرنژاد - دانشکده عمران، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی تهران

سرب به‌صورت طبیعی در خاک وجود دارد اما فعالیت‌های بشری سبب افزایش غلظت آن بویژه در نواحی حاشیه‌ای خیابان‌ها شده است. در این تحقیق کوشش شده با بررسی خاک سطحی اطراف خیابان‌های شهری، به ارزیابی وضعیت آلودگی خاک به سرب پرداخته شود. برای این منظور منطقه 5 شهرداری تهران جهت مطالعه موردی انتخاب شد و در مجموع 21 نمونه خاک از 7 ایستگاه در راستایی به‌ طول 100 متر عمود بر خیابان و در فواصل صفر، 50 و 100 متری جمع‌آوری گردید. پس از انتقال نمونه‌ها به آزمایشگاه و اندازه‌گیری بعضی از خصوصیات فیزیکی وشیمیایی، بمنظور آنالیز شیمیایی، عصاره‌گیری با استفاده از 4 نوع اسید انجام شد. در نهایت غلظت سرب با استفاده از دستگاه اسپکتوفتومتری اندازه‌گیری شد که میانگین غلظت سرب در خاک حاشیه خیابان میلی‌گرم بر کیلوگرم 112.21 و میانگین دسترسی بیولوژیک سرب نیز برابر 14.19 میلی‌گرم بر کیلوگرم به دست آمد. همچنین منابع احتمالی آلودگی و اثرات فعالیت انسانی بر غلظت سرب با استفاده از آنالیز و لحاظ کردن شاخص‌های آلودگی خاک، مورد بررسی قرار گرفت. تحلیل آماری داده‌ها، بررسی عوامل موثر بر سرب در منطقه و شرایط مکانی محل‌ نمونه‌برداری بیانگر این مسئله است که غلظت سرب بسیار بیشتر از غلظت زمینه است و با فاصله از محور خیابان به‌صورت غیر خطی کاهش می‌یابد. همچنین، وجود مقادیر بالای سرب در خاک منطقه ناشی از تاثیر فعالیت‌های انسانی می‌باشد.

سرب، خیابان های شهری، آلودگی خاک، دسترسی بیولوژیک، شاخص های آلودگی