ارزیابی و گزینش تست کراس‎های مقاوم به ریزومانیا و پوسیدگی ریشه بر اساس شاخص انتخاب ژنوتیپ ایده آل (SIIG)

به منظور انتخاب هیبرید ایده آل به لحاظ کلیه صفات مورد ارزیابی، تعداد ۱۶ هیبرید تست کراس همراه با رقم شاهد داخلی دنا و سه رقم شاهد خارجی FD۱۶B۳۰۱۳، Urselina و BTS۱۹۳۰، آزمایشاتی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در پنج منطقه کرج، میاندوآب، مشهد، شیراز و همدان طی سال زراعی ۱۴۰۲ اجرا گردید. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اختلاف بین مواد گیاهی مورد مطالعه از نظر کلیه صفات مورد ارزیابی (غیر از صفات میزان پتاسیم ریشه) در سطح احتمال یک درصد معنی دار بودند که نشان دهنده وجود تنوع ژنتیکی بین آن ها می باشد. بر اساس نتایج محاسبه شاخص SIIG، رقم FD۱۶B۳۰۱۳ در جایگاه اول و سپس هیبرید شماره ۱۲ [(۲۰۱-۹*۳۰۱-۱۱) * S۱ – ۹۸۰۱۳۳] در جایگاه دوم قرار گرفت. رقم دنا با کمترین شاخص SIIG به عنوان ضعیف ترین و مطابق نتایج اکثر مناطق، هیبرید شماره ۴ و ۵ نیز بعد از رقم دنا از وضعیت نامطلوبی برخوردار بودند. . بر اساس میانگین داده ها، بیشترین همبستگی مثبت و منفی معنی دار به ترتیب بین شاخص SIIG و صفت عملکرد قند خالص (**۸۵/۰) و میزان سدیم ریشه (**۸۰/۰-) مشاهده گردید. نتایج حاصل از محاسبه شاخص SIIG به لحاظ شناسایی ارقام و هیبریدهای ایده آل تا حدود زیادی مطابق با نتایج حاصل از رتبه بندی آن ها بود که در مجموع، هیبریدهای شماره ۱۲ و ۹ [(۲۰۱-۹*۳۰۱-۱۱) * S۱ – ۹۸۰۱۲۶] از وضعیت مطلوب تری نسبت به سایر هیبریدها برخوردار بودند و لذا می توان این دو هیبرید و در مرحله بعد هیبریدهای شماره ۸ ((۲۰۱-۹*۳۰۱-۱۱) * S۱ – ۹۸۰۱۱۹) و ۱۴ ((۲۰۱-۹*۳۰۱-۱۱) * S۱ – ۹۸۰۱۳۹) را به عنوان هیبریدهای برتر و ایده آل معرفی نمود و می توان از آن ها برای تحقیقات تکمیلی مانند آزمایشات پیشرفته و سازگاری استفاده نمود. همچنین وجود اختلاف چشمگیر وضعیت رقم شاهد داخلی دنا با هیبریدهای مذکور در کلیه مناطق و میانگین آنها حاکی از پیشرفت ژنتیکی در هیبریدهای جدید بوده و بنابراین، این هیبریدها نویدبخش معرفی نسل جدیدی از ارقام توسط موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند می باشد.

Keywords:

بیماری های غالب , چغندرقند , گزینش , هیبرید ایده آل