ارزیابی مقاومت و شناسایی لاین های گرده افشان جدید چغندرقند مقاوم به پوسیدگی ریزوکتونیایی ریشه و طوقه

پوسیدگی ریزوکتونیایی چغندرقند که توسط قارچ Rhizoctonia solani ایجاد می شود، یکی از مهم ترین بیماری های مزارع چغندرکاری کشور محسوب می شود. کاهش هزینه های تولید به ویژه کاهش مصرف قارچ کش ها و افزایش کنترل بیماری با استفاده از ارقام مقاوم می گردد؛ بنابراین تهیه مداوم هیبریدهای جدید مقاوم ضروری بوده و نقش پایه پدری در تهیه رقم هیبرید چغندرقند بسیار مهم است. بر این اساس به منظور ارزیابی لاین های گرده افشان مقاوم به ریزوکتونیا، در سال ۱۴۰۱ تعداد ۲۷ لاین گرده افشان به همراه دو شاهد مقاوم (FC ۷۰۹-۲ و نوودورو) و یک شاهد حساس (توده ۱۹۱) از نظر مقاومت به پوسیدگی ریزوکتونیایی در میکروپلات های همدان (به ابعاد ۱×۲ متر) در شرایط آلودگی مصنوعی با جدایه Rh۱۳۳ در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار ارزیابی شدند. روش های ارزیابی لاین ها شامل استفاده از شاخص SIIG ، تجزیه کلاستر و تجزیه بای پلات بود. بر اساس شاخص SIIG، لاین های شماره ۲، ۲۱، ۱، ۲۰، ۵ و ۱۰ نزدیک ترین گرده افشان ها به لاین گرده افشان ایده آل بودند. تجزیه کلاستر لاین های گرده افشان، لاین های چغندرقند را به شش گروه دسته بندی کرد. بر این اساس در گروه اول، سه لاین گرده افشان ۱، ۲ و ۲۱ با شاهد مقاوم نوودورو و در گروه چهارم نیز چهار لاین ۵، ۹، ۱۰ و ۲۰ با شاهد مقاوم FC ۷۰۹-۲ در یک گروه قرار گرفتند و به عنوان لاین های مقاوم شناسایی شدند. همچنین تجزیه بای پلات بر اساس دو مولفه اول نشان داد گرده افشان های شماره ۱، ۲، ۲۰، ۲۱، ۱۰ و ۵ در موقعیت مناسبی از بای پلات از نظر شاخص های مقاومت قرار گرفتند. به طور کلی با توجه به نتایج، شش لاین ۱ (S۱–۱۴۰۲۷۹)، ۲ (S۱–۱۴۰۲۸۲)، ۵ (S۱–۱۴۰۲۸۷)، ۱۰ (S۱–۱۴۰۲۹۶)، ۲۰ (S۱–۱۴۰۳۱۶) و ۲۱ (S۱–۱۴۰۳۲۱) به عنوان لاین های گرده افشان مقاوم شناسایی و برای برنامه های آتی به نژادی توصیه می شوند.

Keywords:

آلودگی مصنوعی , بیماری پوسیدگی , پایه گرده افشان , شاخص بیماری