آموزه های اخلاقی در لالایی های اقوام ایرانی

زمینه: لالایی در فرهنگ ایرانی ازپیشینه­ ای دور و دراز برخوردار است و در میان قوم­های گوناگون ایرانی دیده می­شود. این ترانه­ های عامیانه معمولا از سوی مادران برای فرزندان خوانده می ­شود و حاوی پیام­های متنوعی است که از آن جمله می­ توان به بازگویی آموزه­ های اخلاقی و تعلیمی اشاره کرد. بر این پایه، لالایی یکی از نمودهای اصلی انتقال اخلاقیات از نسلی به نسل دیگر است که فرایند اخلاق­ آموزی به صورت غیرمستقیم از طریق آن انجام می­شود. در پژوهش حاضر با تکیه بر منابع کتابخانه­ ای و روش توصیفی- تحلیلی، اصلی­ترین دغدغه­ های اخلاقی مادران که با لالایی برای فرزندان خردسال بیان شده است، بررسی و کاویده می ­شود. نتیجه گیری: اصلی­ترین پیام­های اخلاقی که با خوانش لالایی­ها تبیین می­شود، عبارت است از: «ابراز محبت به فرزند؛ به مثابه آموزه­ای اخلاقی- عاطفی»؛ «حمایت ازهمدیگر با رویکرد به نهاد خانواده»؛ «ظلم­ ستیزی و نکوهش ظالم»؛ «نکوهش دین ­گریزی به مثابه مقوله ­ای اخلاقی»؛ «کمک کردن به دیگران». به نظر می ­رسد مادران سعی کرده ­اند دغدغه ­های فردی و اجتماعی خود را در قالب لالایی­ها بیاورند و با اثرگذاری بر ضمیر ناخودآگاه فرزندان خود، از خردسالی آنها را با شماری از مباحث اخلاقی و انسان­ ساز آشنا کنند. نکته دیگر آنکه، با توجه به بازتاب گسترده اخلاقیات در غالب لالایی­های اقوام ایرانی، به نظر می­ رسد این ترانه ها دارای دو کارکرد اصلی غنایی- تعلیمی هستند

Keywords:

Morality , Education , Iranian ethnic groups , Lullaby , Culture , اخلاق , تربیت , اقوام ایرانی , لالایی , فرهنگ.