علیرضا یزدان پناه - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی
میترا حاجی هادی - دبیر آموزش وپرورش ناحیه ۱ همدان.

بررسی تاثیرات متعدد موادآلی بر خواص فیزیکی و شیمیایی خاک در استان همدان مورد مطالعه قرار گرفت. دراین تحقیق تاثیرمقادیر مختلف از منابع متفاوت مواد آلی مورد بررسی واقع گردید.اثر تیمارهای مختلف مواد آلی بر خواص فیزیکی خاک شاملنفوذپذیری خاک نسبت به آب و همچنین وزن مخصوص ظاهری خاک و نیز تاثیر این تیمارها بر خواص شیمیایی خاک چون میزان کربن آلی، فسفر و پتاسیم و ازت ضمن اجرای طرح آماری کرتهای خرد شده در سال اول در خاکی دارای خصوصیات قلیا و در چهار سال بعد در خاکی با بافت سنگین بررسی گردید. طی سال اول اجرای آزمایش اثر سطوح و منابع مختلف مواد آلی برنفوذپذیری خاک و نیز میزان ازت،فسفر، پتاسیم و کربن آلی خاک معنی دار نشد اما اثر سطوح مختلف مواد آلی بر وزن مخصوص ظاهری خاک معنی دار بود چنانکه تیمار 10 تن کودگاوی در هکتار بیشترین تاثیر را در کاهش وزن مخصوص ظاهری خاکداشت. در چهار سال بعد با بررسی نتایج تجزیه آماری ادغام شده در خاک با بافت سنگین چنین نتیجه گیری شد که اثر سطوح و نوعماده آلی و همچنین اثر متقابل آنها بر مقدار وزن مخصوص ظاهری خاک در سطح 1% آزمون دانکن معنی دار بود. اثر سطوح و نوع ماده آلی بر مقدار نفوذپذیری خاک نسبت به آب معنی دار نگردید. همچنین اثر تیمارهای مختلف بر مقدار ازت، فسفر و پتاسیم قابل جذب و همچنین مقدار کربن آلی خاک معنی دار نبود. در خاک با بافت سنگین اثر تیمارهای مختلف بر مقدار محصول گندم، ذرت و چغندر قند که طی تناوب زراعی کشت گردیدند معنی دار گردید.

مواد آلی،کشاورزی پایدار،خصوصیات فیزیکی خاک،نفوذ پذیری،وزن مخصوص ظاهری