خشکسالی و تولید ریزگردها در تالاب گاوخونی واستان اصفهان

در سالهای اخیر، بحران ناشی از ورود ریزگردها در استان و شهر اصفهان یکی از ملموسترین حوادث طبیعی- انسانی مؤثر درزندگی روزمره شهروندان و همچنین اقتصاد این منطقه بوده است. کاهش نزولات جوی، خشکسالی، وزش بادهای شدید،حساسبودن خاک به فرسایش بادی از جمله عوامل طبیعی هستند که ریزگردها را در اتمسفر پراکنده میکنند. استفاده بیرویه از منابع آبی، تخریب مراتع و جنگلها، احداث سدها و گسترش صنایع آلودهکننده از فعالیت انسانهاست که منجر به تولید ریزگردهامیگردد. در حال حاضر مهمترین منابع تولید ریزگردها برای شهر اصفهان دشت سجزی و احتمالاً در آینده تالاب گاوخونی خواهدبود. دشت سجزی در گذشته نهچندان دور دارای مرغزار و چمنزارهای طبیعی بوده ولی خشکسالی، برداشت بیرویه از سفرههای آبهای زیرزمینی، شور شدن آبهای سطحی و زیرزمینی، بهرهبرداری غیر اصولی از اراضی گچی و رهاسازی معادن، از بین رفتنسنگفرش حفاظتی سطح خاک، این دشت را در مدت زمان کوتاهی به یکی از کانونهای اصلی تولید ریزگردها تبدیل نموده است.وجود غلظت بالای یونهای محلول نظیر سدیم، کلر و کربناتها در گرد و غبار منطقه اصفهان و همچنین بالا بودن هدایت الکتریکی وpH این ذرات نشانه شور و سدیمی بودن گرد و غبار بوده و این فرضیه را تقویت میکند که گرد و غبار از منطقه باشوری زیاد حاصل شده است. کانیهای رسی غالب گرد و غبار رس پالیگورسکایت بوده که یک رس الیافی میباشد که خود میتواند مشکلات زیستمحیطی زیادی ایجاد نماید. مطالعاتی که تاکنون در تالاب گاوخونی انجامشده بیانگر این واقعیت است که تقریباً همه بخشهای سطحی تالاب خشکشده و تنها در بعضی از قسمتها، سفره آب زیرزمینی هنوز وجود دارد که با این وجود تالاب در وضعیت بحرانی به سر میبرد. تجزیههای شیمیایی مؤید شور و سدیمیبودن شدید رسوبات تالاب میباشد. اگر روند خشکشدن رودخانه همینطور ادامه داشته باشد و حق آبه تالاب به آن تخصیص پیدا ننماید، در آینده نه چندان دور تالاب گاوخونی نیز میتواند به عنوان منشاء اصلی تولید ریزگردهای استان اصفهان و حتی استانهای دیگر تبدیل شود

Keywords:

آلودگی , فلزات سنگین , ریزگردها , تالاب گاوخونی