زینال جعفری - دانشجوی کارشناسی ارشد زمین شناسی-آبشناسی دانشگاه آزاد مراغه
مرتضی غفاری - دانشیار گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد مراغه
محمدعلی داره - استادیار گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد مراغه
کیوان خلیلی - استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه ارومیه

در بسیاری از مدلهای برازشی بر روی سریهای سطح آب زیرزمینی از مدلهای خطی استفاده میشود در حالی که معمولا فرآیند حاکم برتغیرات تراز آب سفرههای زیرزمینی بیشتر ماهیت غیرخطی دارد. برای پیشبینی نوسانات سطح آب زیرزمینی به علت پیچیده بودن ماهیت آن وعدم قطعیت در مولفههای مربوطه نیاز به مدلهای پیچیدهای میباشد با این وجود نوع رفتار غیرخطی حاکم بر فرآیند سیستم آبهای زیرزمینی و شدت آن در مقیاسهای زمانی مختلف مشخص نیست. هدف از این تحقیق بررسی میزان غیرخطی بودن نوسانات تراز آب زیرزمینی دشت مهاباد بوده که بدین منظور از دادههای ماهانه سطح آب زیرزمینی سه پیزومتر واقع در گردگروی، گوگتپه و حاجیخوش استفاده شده است که فرآیند تغییرات تراز آب با استفاده از آزمون غیرخطیBDS در مقیاس زمانی ماهانه مورد برسی قرار گرفته است. ابتدا ایستایی سریها با استفاده از آزمونهایKPSS و ADF مورد بررسی قرار گرفته سپس آزمونBDS بر روی سریهای باقیمانده جریان صورت گرفت. نتایج آزمون نشان داد سریهای زمانی ماهانه تراز آب دشت مهاباد دارای رفتار غیرخطی میباشد که برای مدلسازی به دلیل ماهیت غیرخطی بایستی از مدلهای غیرخطی استفاده کرد. همچنین نرم افزار Eview برای آزمون غیر خطی بودن سریهای زمانی سطح آب زیرزمینی میتواند کاربرد موثری داشته باشد.

تراز آب زیرزمینی، آزمونهای ایستایی، آزمون غیرخطیBDS/ سری زمانی، نرم افزار Eviews