صغری عبدی - دانشجوی کارشناسی ارشد همزیستی با بیابان -محیط زیست و منابع طبیعی
ناصر مشهدی - استادیار مرکز تحقیقات بین المللی بیابان دانشگاه تهران
سادات فیض نیا - استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

رژیم باد و منابع ماسه دو فاکتوری هستند که مورفولوژی و دینامیک تپه های ماسه ای را در مناطق بیابانی تعیین میکنند.در منطقه رضا آباد سبزوار در طول 50 سال اخیر تجمعی از تپه های ماسه ای به مساحت حدود 600 هکتار ایجاد شده است.این مقاله سعی دارد مطالعه ای بر روی علت ایجاد و مورفولوژی تپه ها را انجام دهد.مطالعات بر اساس نقشه های توپوگرافی تصاویر ماهواره،نقشه زمین شناسی،عکس های هوایی،آمار هواشناسی و بازدید های صحرایی صورت گرفت.مطالعات ژئومرفولوژی بر روی ارگ رضا آباد به منظور بررسی مرفولوژی تپه های ماسه ای و هم چنین جهت تعیین باد غالب صورت گرفت.این بررسی توسط تفسیر عکسهای هوایی و در دوره های مختلف بود.مطالعات نشان داد که ارگ رضا آباد ساختار رسوبی فعال داشته و شامل اشکال تپه های بارخانی و تپه های عرضی است.بنابراین باد های بوجود آورنده آنها یک جهتی بوده و جهت برداشت ماسه که بر اساس کشیدگی و فرم این تپه ها تعیین گردید،شمال شرقی_جنوب غربی می باشد.در حالیکه مطالعات باد سنجی جهت باد غالب را شرق به غرب نشان می دهند.تطبیق کشیدگی و فرم تپه ها با گلطوفان منطقه نشان داد که آنها از الگوی گلطوفان پیروی می کنند.بنابر این میتوان بیان کرد که باد های با سرعت بالای 10 متر بر ثانیه در آورد ماسه و شکل دهی تپه ها موثر است.

فرسایش بادی،تپه های ماسه ای،ارگ رضا آباد سبزوار