تاکید بر تحلیل آماری و ارائه رابطه میان شدت بارش و دبی رودخانه دز استان خوزستان

بارش های سنگین به عنوان یکی از مهم ترین عوامل ایجاد سیلاب های ناگهانی در مناطق کوهستانی و دشت های پایین دست، نقش بسزایی در تغییرات هیدرولوژیکی حوضه های آبریز دارند. در این پژوهش، با تمرکز بر حوضه آبریز دز، رابطه میان شدت بارش و دبی رودخانه مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور، داده های بارش و دبی روزانه طی دوره ۳۰ ساله (۱۳۶۸ تا ۱۳۹۸) از ایستگاه های سینوپتیک و هیدرومتری جمع آوری و تحلیل شدند. به منظور شناسایی الگوی ارتباطی میان این دو متغیر، از روش های آماری نظیر همبستگی پیرسون، رگرسیون خطی و چندمتغیره استفاده شد. نتایج تحلیل ها نشان داد که همبستگی بسیار قوی و معناداری میان شدت بارش و دبی رودخانه در دوره های بارشی شدید وجود دارد، به طوری که ضریب همبستگی پیرسون در برخی رخدادهای سیلابی بزرگ به بیش از ۰.۹ می رسد. همچنین، مدل رگرسیون چندمتغیره نشان داد که علاوه بر شدت بارش، عوامل دیگری نظیر شیب زمین و نوع خاک نیز بر میزان دبی رودخانه تاثیرگذار هستند. تحلیل باقیمانده ها در مدل های آماری نشان داد که در رخدادهای بارشی با شدت متوسط، مدل های خطی دقت بهتری در پیش بینی دبی رودخانه دارند، اما در رخدادهای با شدت بسیار بالا، مدل های چندمتغیره عملکرد بهتری دارند. این یافته ها نشان دهنده اهمیت استفاده از مدل های ترکیبی برای پیش بینی دقیق تر دبی رودخانه در شرایط مختلف است. در پایان، پیشنهاداتی برای بهبود مدل های پیش بینی و کاهش خسارات ناشی از سیلاب های ناگهانی ارائه شده است.

تاکید بر تحلیل آماری و ارائه رابطه میان شدت بارش و دبی رودخانه دز استان خوزستان Keywords:

شدت بارش , دبی رودخانه , تحلیل آماری , همبستگی پیرسون , مدل رگرسیون , حوضه آبریز دز , سیلاب های ناگهانی