مهدی علی نژاد - استادیاردانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
مریم بحرینی - دانشجوی کارشناسی ارشدحسابداری
فاطمه پیرمرادی بزنجانی - دانشجوی کارشناس ارشدحسابداری

تنوع محصولات و پیچیدگی‌های فرایند تولید و انگیزه برای موفق بودن در بازار رقابتی و افزایش بهره‌وری موجب شد، محاسبه دقیق‌تر بهای محصولات ضروری‌تر جلوه نماید. از دهه1980 سیستم‌های بهایابی بر مبنای فعالیت (ABC) جایگزین سیستم‌های سنتی شد. اما پس از گذشت حدود سه دهه و معرفی دو سیستم بهایابی بر مبنای فعالیت (ABC) و بهایابی بر مبنای فعالیت زمانگرا (TDABC) این سیستم‌ها در دستیابی به اهداف مورد نظر ناکام ماندند. پروفسور نمازی(2009)، نسل سوم بهایابی بر مبنای فعالیت، تحت عنوان بهایابی بر مبنای فعالیت مبتنی بر عملکرد(PFABC) را جهت رفع عیب سیستم‌های پیشین به جامعه حسابداری معرفی کرد. این سیستم، بر خلاف TDABC که بیش از حد بر محرک زمان تکیه دارد، با تعیین چندین محرک هزینه، انعطاف پذیری بیشتری در تخصیص هزینه‌ها به فعالیت‌ها بوجود آورده است. در واقع PFABC با تخصیص هزینه‌ها به فعالیت‌ها، هزینه‌ها را به محصولات تخصیص می‌دهد. همچنین این سیستم علیرغم TDABC، هزینه های واقعی برای هر فعالیت را به طور جداگانه و با استفاده از محرک هزینه مناسب تخصیص می‌دهد. علاوه بر این از این سیستم می‌توان برای برنامه-ریزی و ارزیابی عملکرد مدیریت از طریق محاسبه انحراف نرخ، حجم، کارایی و همچنین تعیین ظرفیت استفاده شده و بلا استفاده، استفاده کرد. علیرغم این مزایا،این سیستم همچون سایر سیستم‌های بهایابی، در برآورد استانداردها که همان اطلاعات ورودی سیستم می‌باشد،که مبهم و نادقیق است، ناتوان مانده است. برای حل این مشکل، در این مقاله سعی شده است برای اولین بار با استفاده از منطق فازی که در شرایط ابهام و عدم قطعیت به کار برده می‌شود، عیب این سیستم که برآورد نادقیق استانداردها می‌باشد، برطرف شود، و سرانجام سیستم جدید تحت عنوان بهایابی بر مبنای فعالیت مبتنی بر عملکرد فازی (FPFABC) معرفی خواهد شد.

اعداد فازی مثلثی، بهایابی بر مبنای فعالیت، بهایابی بر مبنای فعالیت مبتنی بر عملکرد، بهایابی بر مبنای فعالیت زمانگرا، منطق فازی