فاطمه کوثری - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت صنعتی دانشگاه علوم و تحقیقات فارس

این مقاله به بررسی تغییر در مدلهای هزینه یابی یرداخته و چگونگی این تغیرات و مزایا و معایب آنها را مورد بحث و مقایسه قرار میدهد. امروزه مشاغل و صنعت به سیستم های هزینه یابی برای رفع نیازهای فردی خود احتیاج دارند، کارشناسان هزینه یابی بر این باورند که طراحی یک سیستم هزینه یابی تنها با برآوردن تمامی نیازهای آن امکان پذیر میباشد. بر این اساس آنها روشهای مختلف هزینه یابی را برای صنعتهای مختلف بسته به نوع ساخت و ماهیت آنها توسعه دادند.ابتدایی ترین روشی که برای هزینه یابی استفاده میشد، هزینه یابی سنتی بود که تنها از یک محرک هزینه برای تخصیص سربار استفاده میکرد و باعث میشد که بهای تمام شده بدست امده اختلاف زیادی با بهای تمام شده واقعی داشته باشد. سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت(ABC) توسط کاپلن و کوپر برای از بین بردن معایب سیستم هزینه یابی سنتی به وجود آمد که نسبت به سیستم سنتی متناسب با هر فعالیت یک محرک هزینه به آن اختصاص میدهدو به محاسبه بهای تمام شده بر اساس آن میپردازد. بعد از آن سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت زمان گرا (TDABC) معرفی شد که با تکیه بر محرک زمان به محاسبه هزینه ها میپردازد و نسبت به هزینه یابی بر مبنای فعالیت ساده تر و کم هزینه تر است، اما به دلیل تاکید زیاد این سیستم بر روی زمان و به وجود آمدن محدودیت هایی برای آن در نهایت سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت متمرکز بر عملکرد(PFABC) توسط دکتر نمازی معرفی گردید ه با انتخاب محرک هزینه های مختلف انعطاف پدیری بیشتری در تخصیص هزینه ها به فعالیت ها ایجاد کرده است

هزینه یابی بر مبنای فعالیت(ABC) ، هزینه یابی بر مبنای فعالیت زمانگرا(TDABC) ،هزینه یابی بر مبنای فعالیت متمرکز بر عملکرد(PFABC