طراحی، ساخت و ارزیابی ماشین برداشت ردیفی زیره

زیره دارای جایگاه خاصی به عنوان یک گیاه دارویی است که دشوار بودن فرایند برداشت و همچنین حساسیت زیاد آن به ریزش از عوامل محدودکننده سطح زیر کشت محسوب می گردد. ایران یکی از بزرگترین تولیدکنندگان زیره در جهان است. اما به دلیل ریزش زیاد این محصول در برداشت مکانیزه، همچون سایر نقاط جهان بخش عمده آن به صورت دستی برداشت می شود. استفاده از یک ماشین برای برداشت زیره می تواند در سرعت و کیفیت برداشت تاثیر به سزایی داشته باشد. اما تاکنون گزارشی از طراحی ماشین اختصاصی برداشت زیره وجود ندارد. از این رو در این پژوهش بر طراحی و ساخت ماشینی برای برداشت مکانیزه زیره تمرکز شده است. مراحل انجام کار عبارتند از: مشخص کردن اثرگذارترین بخش های ماشین برداشت، خلق و بررسی مکانیزم های متنوع به منظور حل چالش های ماشین برداشت، ارزیابی مکانیزم ها و انتخاب طرح نهایی ماشین برداشت، انجام محاسبات تکمیلی در بخش های الزم، ساخت ماشین برداشت محصول و ارزیابی عملکرد آن. در این پژوهش، مکانیزم برداشت (تیغه سست کننده ریشه)، مکانیزم انتقال مواد (بالبر)، مکانیزم اتصال (شاسی) و سامانه انتقال توان بخش های اصلی ماشین را تشکیل می دهند. ماشین به صورت اتصال سوار به پشت تراکتور متصل شده که این امر موجب افزایش قدرت مانور، افزایش ایمنی کاربر و تنظیم آسان و سریع آن شده است. استفاده از سست کننده ریشه با قابلیت تنظیم عمق و تنظیم فاصله طولی در این ماشین، عالوه بر کاهش نیرو و توان مورد استفاده برای برداشت، اطمینان از جداشدن بوته از زمین را افزایش داده است. مکانیزم انتقال مواد در این ماشین با استفاده از دو هیدروموتور تغذیه شده که این امر انعطاف پذیری بالبر برای تنظیمات زاویه، ارتفاع و اندازه دهانه را افزایش داده است. قابل تنظیم بودن مکانیزم های ماشین، توانایی آن برای عملکرد بهتر در مزرعه را افزایش داده است. پس از طی مراحل ساخت، عملکرد برداشت ماشین در مقایسه با برداشت دستی از نظر ریزش دانه و بازده مزرعه های ماشین ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که ظرفیت مزرعه های نظری یک واحد برداشت ماشین با در نظر گرفتن سرعت پیشروی ۵.۰ متر بر ثانیه، ۷۲.۰ هکتار بر ساعت است. برداشت ماشینی ۳ درصد ریزش دانه بیشتری نسبت به برداشت دستی داشته است.

Keywords:

ماشین برداشت , زیره , برداشت زیره , گیاه دارویی