مریم علیدوستی - دانشکده مهندسی مواد و متالورژی، دانشگاه علم و صنعت ایران
علیرضا میرحبیبی - دانشکده مهندسی مواد و متالورژی، دانشگاه علم و صنعت ایران
حمیدرضا صمیم - دانشکده مهندسی مواد و متالورژی، دانشگاه علم و صنعت ایران

یاقوت، سنگ قیمتی با طیف رنگ صورتی تا قرمز خونی، گونه ای از کانی کوراندم بوده و رنگ قرمز آن اساساً به دلیل حضور عنصر کروم است. در سالهای اخیر، یاقوت در معرض فرآیندهایی برای تغییر در رنگ، بهبود بخشیدن شکافها به منظور افزایش روشنایی، پر کردن حفره ها با شیشه به منظور بهبود براقیت و رشد مصنو عی قرار گرفته است. روشی که در سالهای اخیر بیشتر مورد مطالعه قرار گرفته، استفاده از لعاب سر بی است. در این پژوهش، به بررسی لعاب مناسب برای یاقوت به منظور پرکردن ترکها و شکافهای موجود در آن پرداخته شده است. قبل از لعابدهی، یاقوت ها توسط مشاهدات میکروسکوپی از جمله میکروسکوپ نوری و میکروسکوپ الکترونی روبشی جهت بررسی وجود ترک و شکاف، و سپس آنالیز طیف سنجی پرتو فروسرخ به منظور بررسی ناخالصی ها ، مورد بررسی قرار گرفتند. با مطالعات میکروسکوپی، حضور ترکهایی با ابعاد طولی در محدوده 100 تا 1000 میکرون مشاهده شد. از طرف دیگر با بررسی های آنالیز طیف سنجی پرتو فروسرخ، در برخی از یاقوتها باندهای جذبی مربوط به گروه هیدروکسیل مشاهده شد که به دلیل وجود دیاسپو ر است. لعاب های مورد استفاده جهت پرکردن شکافها و ترکها بر اساس سیستم سه تایی Bi2O3-PbO-SiO2 و سیستم پنج تایی Bi2O3- PbO- SiO2- Cr2O3- SnO2 انتخاب شدند. پس از اعمال لعاب، با استفاده از مشاهدات میکروسکوپی همانند میکروسکوپ نوری و میکروسکوپ الکترونی روبشی، مشاهده شد در میان لعابهای مورد استفاده، لعابهای با ترکیب ( 25%SiO2 و 80%PbO و 10%Bi2O3) و ( 15%SiO2 و 75%PbO و 10%Bi2O3) و ( 20%SiO2 و 70%PbO و 10%Bi2O3) و ( 25%SiO2 و 65%PbO و 10%Bi2O3) و ( 10%SiO2 و 80%PbO و 10%Bi2O3 و 0/1%Cr2O3 و 1%SnO2 ) ( درصد وزنی) توانسته اند ترکها را به خوبی پر کنند.

یاقوت، لعاب سربی، فرآیند به سازی، پر کردن شکافها و ترکها