مریم کیشانی فراهانی - دانشجوی کارشناسی ارشد ارزیابی و آمایشسرزمین ، دانشگاه پیام نور تهران

هر سرزمین متشکل از عوامل و عناصر متعددی واقع در سطح و یا نزدیک سطح زمین است که به صورت انفرادی و یا ترکیبی، در مناطق مختلف با یکدیگر متفا وت هستند . عوامل و عناصرشکل دهنده ی نواحی مختلف را منابع طبیعی و یااکولوژیکی می نامند که شامل منابع فیزیکی و زیستی است و به صورت منفرد و یا ترکیبی مورد بهر ه برداری انسان قرار می گیرند . استفاده از سرزمین، بدون در نظر گرفتن تفاوت های اکولوژیک و پتانسیلهای محیطی، باعث پیامدهای ناگوار وتخریب محیط زیست می شود که درنهایت، منابع طبیعی را در معرض تهدید قرار داده و محیط را ازتوسعه ی پایدار دور می کند.شهرستان اراک با اقلیم خشک و نیمه خشک به طور کلی و اکوسیستم های مناسب و مساعد برای زیست انسانی و تنوع جاذبه های طبیعی و چشم اندازها و مناظر با ارزش زیست محیطی، از مهم ترین نقاط جمعیت پذیر کشور است؛ ازاین رو، رشد شهرها و سکونتگاه های روستایی و در پی آن سایر زیرساخت ها و تأسیسات انسانی مورد نیاز، ناگزیر از ارزیابی توان اکولوژیک کاربری مناسب واختصاص پهنه هایی از شهرستان برای این نوع کاربری شده است . در این تحقیق با استفاده از روش ارزیابی چند معیاره مکانی و در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی پهنه های مناسب توسعه درشهراراک با استفاده از 9 معیار اصلی و 50 زیرمعیار فرعی مورد شناسایی قرار گرفتند .معیارهای اصلی شامل لغزش ، اقلیم ،خاک ،شکل سرزمین ،کاربری اراضی ،زمین شناسی ، پوشش گیاهی،ارتفاع و آبراهه بودند که برای تعیین اهمیت معیارها و زیرمعیارهای شناسایی شده جهت گزینش پهنه های توسعه از روش دلفی استفاده شد .سپس با توجه به وزن معیارها و زیر معیارها ی داده شده توسط نرم افزار 11expert choiceاین اعداد را وارد محیط 9.3ARC GIS نمودیم و در نهایت نقشه نهایی مکان یابی توسعه شهری در اراک حاصل شد

ارزیابی توان اکولوژیک، منطقه اراک ، کاربری توسعه شهری، تناسب اراضی،روش دلفی، معیار،تحلیل سلسله مراتبی، سامانه اطلاعات جغرافیایی