مریم احمدی - دکتری حقوق بین الملل عمومی
ابوطالب کوشا - استادیاردانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری تهران ایران

درطی دودهه گذشته نقش حقوق مالکیت فکریدرتمامی زمینه های علمی و فن اوری درسطح جهانی بسیارحایز اهمیت بوده است دروهله نخست این امربه علت قوانینی است که توسط موافقت نامه TRIPS سازمان تجارت جهانی و موافقت نامه های تجاری دوجانبه /منطقه ای تدوین و تجویز شده است موافقت نامه TRIPS تمامی کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی را ملزم به پذیرش و اجرای حداقل استانداردهای حقوق مالکیت فکری می نماید با این وجود درحین مذاکرات موافقت نامه TRIPS اجماعی درزمینه بحث انگیز اختراعات زیست فن اوری حاصل نگردید ایالات متحده و دیگرکشورهای توسعه یافته هیچ گونه استثناعی را برحقوق ثبت اختراعات برنمی تافتند درحالیکه دیگر کشورهای درحال توسعه ترجیح میدادند که تمامی اختراعات زیست فن اوری راازحقوق مالکیت فکری مستثنی نمایند عمده منابع ژنتیکی درکشورهای جنوب قراردارد و ازهمین رو شرکت های متعدد درپی دستیابی به ژن ها میکروب ها گیاهان حیوانات و حتی جمعیت های بومی انسانی هستند تا آنها را به عنوان یک کالا به انحصار خود دراورند منتقدان برقراری حقوق مالکیت فکری برای کشورهای صنعتی را نسبت به این منابع سرقت زیستی می نامند و الزام ملل درحال توسعه را به پرداخت حق الامتیاز به ملل مرفه صنعتی درازای فراورده هایی که ازمنابع ژنتیکی و بعضا ازدانش سنتی خود آنها گرفته شده استعمارزیستی میدانند صنایع دارویی عمده ترین سارقان ذخایر ژنی و منابع طبیعی درسطح بین المللی به شمار می ایند لذا این امربرعهده کشورهای جهان سوما ست که ضمن حفظ منابع و ذخایر حیاتی خود ازاین مواهب طبیعی استفاده بهینه را به عمل اورند

تنوع زیستی، حقوق مالکیت فکری، ذخایرژنتیکی، سرقت زیستی، موافقت نامه تریپس