ناصر مهدیآبادی - دانشگاه بوعلی سینا، دانشکده علوم پایه، همدان
علی اکبر مومنی - دانشگاه بوعلی سینا، دانشکده علوم پایه، همدان
ملیحه مهدیآبادی - عضو هیئت علمی پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری، تهران

حفاظت از آثار صخرهای که حاوی اطلاعات پر اهمیت تاریخی و فرهنگی هستند موضوعی بسیار مهم است . این آثار در مناطق مختلف ایران با شرایط زمینساختی متفاوت و بر روی سنگهای مختلف حجاری شدهاند مانند کتیبههای اورارتویی آذربایجانشرقی که بر آندزیت، سنگ نبشتههای گنجنامه همدان که بر گرانیتوئید و کتیبه بیستون کرمانشاه که برسنگ - های آهکی حجاری شدهاند. اغلب این آثار بدون توجه به ساختار سنگ و شرایط زمینساخت منطقه مرمت می گردند. این مورد باعث گردیده است که عملیات حفاظتی با مشکل مواجه شود. از آنجاکه آسیبشناسی نقش مهمی در پیشنهاد راه - حلها و اقدامات مرمتی دارد. لذا این مقاله با هدف توجه به استفاده از دانش زمینشناسی در حفاظت آثار تاریخی و با مطالعه موردی سنگ نبشتههای گنجنامه همدان ارائه میگردد. این مقاله درآغاز به معرفی اثر از نظر تاریخی و جغرافیایی پرداخته و سپس با بهرهگیری از مطالعات کتابخانهای، میدانی، آزمایشگاهی و نرمافزاری به تحلیل عوامل موثر بر تخریب سنگنبشتههای گنجنامه پرداخته است و در نهایت برای مقابله با خطرات لغزش و افتادن سنگ، راهحلهایی پیشنهاد شده است.

آثار صخرهای، سنگنبشته های گنجنامه، لغزش، افتادن سنگ