گیتی فرقانی تهرانی - شاهرود، دانشگاه صنعتی شاهرود، دانشکده علوم زمین
افشین قشلاقی - شاهرود، دانشگاه صنعتی شاهرود، دانشکده علوم زمین

در این مطالعه غلظت کل و دسترس پذیر عناصر آرسنیک، کروم، مس، کادمیم، سرب، روی، نیکل، کبالت، آهن و منگنز در خاکهای کشاورزی مجاور دریاچه مهارلو مورد بررسی قرار گرفته است. داده های غلظت کل عناصر مورد مطالعه در نمونه های خاک کشاورزی نشان می دهد که خاک منطقه نسبت به عناصر آرسنیک، کادمیم، کروم و نیکل آلوده، ونسبت به سایر عناصر غیرآلوده است. گونه سازی عناصر با استفاده از روش استخراج ترتیبی در نمونه های خاک نشان می دهد که عناصر آرسنیک و روی عمدتاً همراه با اکسیدها، مس عمدتاً همراه با ماده آلی، آهن، کروم، و نیکل عمدتاً همراه با فاز سیلیکاتی، کبالت، کادمیم و منگنز عمدتاً همراه با فاز کربناتی، و سرب عمدتاً به صورت تبادل پذیر حضور دارد . بنابراین، عناصر سرب، کادمیم، کبالت و منگنز بالاترین دسترس پذیری، و آهن، کروم، و نیکل کمترین دسترس پذیری را دارا می باشند. نتایج این مطالعه نشان می دهد که گرچه نمونه های خ اک نسبت به سرب، کبالت، و منگنز آلودگی نشان نمی دهند، اما درصد این فلزات در فازهای متحرک بالاست و بنابراین در صورت عدم کنترل ورود آنها به خاک، زیست انباشت این عناصر در بافتهای گیاهی رخ خواهد داد.

گونه سازی، استخراج ترتیبی، دسترس پذیری، خاک کشاورزی، مهارلو