رضا بهروزی - پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری (NIGED)
کامبیز اکبری نوقابی - پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری (NIGED)
غلامرضا احمدیان - پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری (NIGED)
کوثر رحیمزاده - پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری (NIGED)

ماکروفومینا فازولینا یک قارچ بیماری زای گیاهی است که دامنه میزبانی فراوانی داشته و هر ساله خسارات زیادی را برای کشاورزان در سراسر دنیا پدید می آورد. این قارچ دارای میزبان های متفاوت مانند سویا، خربزه، لوبیا، نخود، کاج، کوکب کوهی، کیوی، پنبه و کنجد است. این قارچ بیماریزا خاک زاد میزبانهای خود را در مرحله ابتدایی رشد مانند بذر و گیاهچه آلوده کرده و در نهایت باعث کاهش شدید عملکرد می شود. در این آزمایش اثرات ضد قارچی 55 سویه اکتینومیست جدا شده از نواحی رسوبی شمال ایران بر روی ماکروفومینا با استفاده از روش انتشار در آگار بررسی شد. از بین سویه های مورد بررسی 3 سویه روی این قارچ بیماریزا اثرات ضدقارچی نشان دادند که یکی از آنها دارای بیشترین تأثیر ممانعت کنندگی بر این قارچ بود که این سویه با نام Streptomyces sp. BJ03 در بانک اطلاعات ژنی (NCBI) ثبت شد. مطالعات بر روی ماهیت بازدارندگی این سویه بر ماکروفومینا فازولینا حاکی از تولید آنزیم کیتیناز توسط Streptomyces sp. BJ03 بود. وجود آنزیم کیتیناز باعث تجزیه دیواره سلولی قارچهای پاتوژن شده و در نهایت از رشد این قارچها جلوگیری می شود. استفاده ی بیش از حد از سموم شیمیایی بر علیه این پاتوژنها باعث مقاومت این قارچها به سموم موجود شده و نیز مشکلات زیست محیطی فراوانی به بار می آورد که این خود لزوم استفاده از روشهای نوین مباره از قبیل مبارزه ی تلفیطقی و کنترل بیولوژیک را بیش از پیش آشکار می سازد. با توجه به اینکه این قارچ بیماریزا خاک زاد بوده و در بسیارز از مزارع و گلخانه ها خسارات فراوانی به بار می آورد از سویه Streptomyces sp. BJ03 می توان به صورت مؤثر در کنترل بیولوژیک ماکروفومینا فازولینا استفاده کرد.

کنترل بیولوژیک Macrophomina phaseolina, Streptomyces sp. BJ03