پریسا فرخ - دانشجوی دکترای ژنتیک مولکولی دانشگاه تربیت مدرس
باقر یخچالی - عضو هیئت علمی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری
علی اصغر کارخانه - عضو هیئت علمی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری

لیپازها گروه متنوعی از کاتالیزورهای زیستی هستند که کاربردهای گسترده ای در صنایع گوناگون دارند. لیپازهایی که هم در دمای بالا و هم در Ph های قلیایی قادر به فعالیت باشند، در صنایع شوینده و چرم سازی قابل استفاده هستند. هدف این مطالعه جداسازی یک باکتری بومی مولد لیپاز قلیا حرارت مقاوم و شناسایی ژن لیپاز آن است. در این بررسی یک باکتری جدا شده از خاک (Bn-12) که توانایی تولید لیپاز قلیا حرارت مقاوم را داشت، انتخاب گردید. شناسایی جدایه Bn-12 با تکثیر ژن 16SrRNA به کمک PCR صورت گرفت. شناسایی ژن لیپاز با ساخت کتابخانه ژنومی در ناقل Pbc SK و در E.coli TOP 10 انجام شد. غربال عملکردی کلنیهای E.coli تراریخت روی محیط انتخابی حاوی روغن زیتون، بر اساس ایجاد هاله هیدرولیزی در اطراف آنها انجام گرفت. نتیجه همردیفی ژن 16SrRNA در جدایه Bn-12 بیشترین شباهت را با گونه های جنس انتروباکتر داشت. از حدود 3500 کلنی E.coli بدست آمده از کتابخانه Bn-12, یک کلنی فعالیت هیدرولیزی روی محیط روغن زیتون داشت. پلاسمید نوترکیب (pYKF-Lip) بدست آمده از کتابخانه ژنومی با روش تعیین توالی DNA بررسی گردید. نتیجه تعیین توالی، ORF به طول 879bp را در قطعه وارد شده نشان داد. لیپازهایی که بیشترین شباهت را با لیپاز بدست آمده در این مطالعه (YKF-Lip) داشتند، از طریق همردیفی با نرم افزار BLAST بدست آمدند. YKF-Lip با توالیهای لیپازی که تا کنون در میان اعضای خانواده انتروباکتریاسه گزارش شده، تفاوت قابل ملاحظه ای دارد.

لیپاز، Enterobacteriaceae، مقاوم به حرارت، قلیایی