آزاده غربی - دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی تبریز
ورهرام رشیدی - عضو هیئت علمی (استادیار) دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
علیرضا تاری نژاد - عضو هیئت علمی گروه بیوتکنولوژی دانشگاه تربیت معلم آذربایجان

به منظور ارزیابی لاین های گندم دوروم نسبت به تنش شوری و خشکی در مرحله جوانه زنی، آزمایش فاکتوریل به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 فاکتور در سه تکرار در آزمایشگاه بیوتکنولوژی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز انجام شد. فاکتور اول تنش شوری شامل پتانسیل اسمزی شاهد (صفر) و 6- و 10- بار و فاکتور دوم امل سطوح خشکی با پتانسیل اسمزی شاهد، 4-، 6- و 8- بار و فاکتور سوم شامل 7 لاین گندم می باشد. تیمارهای شوری با استفاده از اب دریاچه ارومیه و تیمارهای خشکی با استفاده ازپلی اتیلن گلیکول 6000 تهیه گردیدند. نتای حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که در اکثر صفات مورد بررسی سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه، طول گیاهچه، طول کولئوپتیل، نسبت طول کولئوپتیل به ریشه چه، وزن تر گیاهچه و وزن خشک گیاهچه در سطوح مختلف تنش شوری و خشکی دارای تفاوت معنی داری وجود دارد. همچنین بین لاین های گندم دوروم تفاوت معنی داری مشاهده گردید که بیانگر وجود تنوع ژنتیکی بین ارقام مورد مطالعه می باشد. نتایج این تحقیق نشان داد که تنش شوری و خشکی به طوری معنی داری سبب کاهش صفات مورد مطالعه گردید به طوریکه جوانه زنی در تیمار 8- و 10 بار خشکی و شوری به طور کامل متوقف شد. در این بررسی ژنوتیپ شماره 7 (یازلیق) نسبت به سایر ژنوتیپ ها از تحمل بیشتری به شوری و خشکی در مرحله جوانه زنی برخوردار بود. به عنوان لاین متحمل به تنش قابل استفاده در برنامه های اصلاحی می باشد.

گندم دوروم، جوانه زنی، تنش شوری، تنش خشکی، پلی اتیلن گلیکول