بررسی تغییر مساحت دریاچه ی ارومیه در ۳۲ سال اخیر با استفاده از تصاویر ماهواره ای و نرم افزار Arc GIS

دریاچه ارومیه، بزرگ ترین آبگیر دائمی در آسیای غربی و یکی از مهم ترین اکوسیستم های داخلی ایران، طی سه دهه اخیر با تغییرات شدید سطح آب روبه رو شده و بحران زیست محیطی گسترده ای را تجربه کرده است. این پژوهش با هدف بررسی روند تغییر مساحت دریاچه ارومیه از سال ۱۹۹۳ تا ۲۰۲۵ (هر ۴ سال)؛ و تحلیل اثرات زیست محیطی ناشی از این تغییرات انجام شده است. در این راستا، از تصاویر ماهواره ای سری زمانی، داده های اقلیمی و سنجش تغییرات مکانی در محیط نرم افزار ArcGIS بهره گرفته شد. نتایج پردازش داده ها نشان داد که طی این دوره، سطح آب دریاچه به میزان قابل توجهی کاهش یافته و مساحت آن؛ تقریبا بیش از ۹۰ درصد کاسته شده است. این کاهش سطح آب منجر به افزایش شوری، از بین رفتن زیستگاه های طبیعی، کاهش تنوع زیستی، گسترش پدیده طوفان های نمکی و تخریب اکوسیستم های پیرامون دریاچه شده است. همچنین، آسیب های شدید به اقتصاد کشاورزی منطقه، کاهش فرصت های گردشگری و مهاجرت جوامع محلی به دلیل بروز بحران های معیشتی از دیگر پیامدهای ناشی از این تغییرات است. تغییرات ژئومورفولوژیکی در سواحل و جزایر اطراف دریاچه نیز بر ساختار طبیعی و ارزش های ژئوتوریستی منطقه تاثیر گذاشته است. یافته های این مطالعه بر ضرورت تدوین و اجرای سیاست های مدیریتی جامع برای احیای دریاچه ارومیه، کنترل مصرف منابع آبی، بازنگری در شیوه های کشاورزی و حفاظت از تنوع زیستی منطقه تاکید می کند. در صورت عدم مداخلات کارآمد، روند نابودی دریاچه می تواند پیامدهای زیست محیطی و اجتماعی جبران ناپذیری در سطح ملی و منطقه ای به دنبال داشته باشد.

Keywords:

دریاچه ارومیه , تغییرات سطح آب , تغییرات اقلیمی , اثرات زیست محیطی , مدیریت منابع آب