جابر پناهنده - عضو هیئت علمی گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
خدیجه نیکزاد - دانش آموخته مقطع کارشناسی ارشد گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
علیرضا مطلبی آذر - عضو هیئت علمی گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
صاحبعلی بلندنظر - عضو هیئت علمی گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

تره ایرانی و تره فرنگی گیاهانی اتوتتراپلویید متعلق به جنس آلیوم می باشند. تره فرنگی نزدیکترین سبزی مهم به تره ایرانی محسوب می شود. با توجه به اینکه اصلاح گیاهان اتوتتراپلویید مستلزم تلاقی والدین هتروزیگوس و دور از هم است، لذا در صورتی که هیبرید های بین دو زیرگونه از میوز متعادل و باروری کافی برخوردار باشند، م ی توان از آنها برای اصلاح هر یک از والدین استفاده نمود. در مطالعه حاضر، رفتار میوزی و باروری دانه های گرده 10 ژنوتیپ حاصل از تلاقی دو گیاه تره ایرانی و تره فرنگی مورد بررسی قرار گرفت. پس از تثبیت جوانه های گل در محلول الکلاتیلیک- اسید پروپیونیک (1:3) و رنگ آمیزی آنها با محلول استوآهن هماتوکسیلین، مرحله متافاز تقسیم میوز اول در بساکها از نظر درصد سلولهای مادر گرده دارای کروموزوم با تأخیر مورد ارزیابی قرار گرفت. ارزیابی باروری دانه های گرده 10 ژنوتیپ هیبرید نیز در محیط کشت جامد حاوی 1 درصد آگار و 15 درصد ساکارز انجام شد. بین 10 ژنوتیپ هیبرید تفاوت معنی داری از نظر درصد سلولهای مادر گرده دارای کروموزوم با تاخیر در مرحله متافاز I مشاهده شد. همچنین تفاوت معنی داری بین ژنتیپها از نظر درصد باروری دانه های گرده وجود داشت. وجود همبستگی منفی و معنی دار بین درصد سلول های مادر گرده دارای کروموزوم با تأخیر در مرحله متافاز I با درصد باروری دانه های گرده، نشان داد که میزان باروری دانه های گرده در گیاهان هیبرید تحت تأثیر میزان ناهنجاریهای کروموزومی طی تقسیم میوز قرار می گرد. بنابراین، می توان از آزمون باروری دانه های گرده به عنوان روشی سریع و م ناسب برای بررسی وجود ناهنجاریهای میوزی استفاده نمود.

باروری دانه گروه، تقسیم میوز، گیاه هیبرید، ناهنجاری کروموزومی