سعیده حاجی زاده - کارشناس ارشد رشته زراعت، دانشگاه شهید باهنر کرمان، گروه زراعت، کرمان، ایران
علی حاجی محمدی - کارشناس ارشد رشته زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین- پیشوا، باشگاه پژوهشگران جوان، ورامین، ایران

امروزه تنشهای محیطی مهمترین عوامل کاهش دهنده عملکرد و تولید گیاهان زراعی به شمار رفته و مقابله و یا تخفیف اثرات تنش ها از طریق به نژادی ارقام به عنوان راهکاری مفید در جهت افزایش عملکرد، مد نظر قرار گرفته است. به منظور ارزیابی اثر تنش شری بر میزان تجمع سدیم و پتاسیم در برگ پرچم و سایر برگهای بوته گندم نان در 3 رقم متحمل (بولانی، ماهوتی و شعله) و 3 رقم حساس (گاسپارد، آرتا مغان -3)، آزمایی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در 2 مکان (شاهد و شور)، در سال زراعی 1388-1389 در استان یزد انجام شد. هدایت الکتریکی آب و خاک در مکان شاهد به ترتیب 3/5 و ds/m4/5 و در م کان شور به ترتیب 10/2 و ds/m11/9 بود. در مرحله گرده افشانی، از هر پلات، پهنک برگ پرچم و سایر برگهای بوته گندم نان نمونه برداری و در آزمایشگاه فیزیولوژی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی کرج، میزان سدیم آنها اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که شوری اثر بسیار معنی داری بر تمام صفات (به جز غلظت پتاسیم در پهنک برگ پرچم) داشته، همچنین ارقام نیز اختلاف بسیار معنی داری داشتند. اثر متقابل رقم در شوری در مورد غلظت سدیم بسیار معنی دار بود. بیشترین میزان سدیم و پتاسیم در پهنگ برگ پرچم مربوط به رقم ماهوتی (به میزان 0/04 میلیمول برگرم ) و در پهنک سایر برگهای بوته، مربوط به رقم بولانی (به ترتیب به میزان 0/04 و 0/06 میلیموم بر گرم) بود که به نظر می رسد علیرغم متحمل بودن این ارقام به شوری، گیاه برای حفظ عملکرد بالا، از مکانیزم تجمع سدیم در واکوئل استفاده کرده است.

ژنوتیپ، گندم نان، سدیم، پتاسیم، پهنک، برگ پرچم