بررسی سازگاری ژنوتیپ های گندم نان در مناطق جلگه ای استان گلستان

در این بررسی تعداد 6 لاین گندم بهاره داخلی و خارجی به همراه رقم شاهد (مروارید) در مناطق مختلف استان گلستان شامل: 1-گنبد با خاک رسی و بارندگی 350 میلی متر به همراه تنش گرمای آخر فصل 2-منطقه کلاله با خاک حاصلخیز و بارندگی 450-400 میلی متر 3-منطقه انبار الوم با خاکهای نه چندان حاصلخیز و میانگین بارندگی سالانه 350 میلی متر و تنش گرمای آخر فصل مورد مطالعه قرار گرفتند. کشت هرلاین در این آزمایش در مساحت 24 متر مربع شامل چهار پشته به عرض 2/4 متر و سه خط کشت بر روی هر پشته به طول 10 متر و فاصله خطوط 18 سانتیمتر از یکدیگر با استفاده از خطی ار آزمایشات غلات و بر اساس وزن هزار دانه و تراکم 350 بذر در متر مربع و در 3 تکرار در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی صورت گرفت. در طول دوره آزامیش از کاشت تا برداشت خصوصیات مهم زراعی مانند تاریخ سبز شدن، تاریخ سنبله رفتن، تعداد روز تا سنبله دهی، ارتفاع گیاه، تاریخ رسیدن، درصد خوابیدگی یادداشت و اجزای عملکرد نیز اندازه گیری گردید. تجزیه واریانس ساده بر روی عملکرد دانه ژنوتیپ ها موید و جود اختلاف معنی دار در سطح 1% در منطقه کلاله بود، ولی در سایر مناطق (انبار الوم و گنبد) اختلاف بین ژنوتیپ ها از نظر آماری معنی دار نبود. مقایسه میانگین لاین های مورد بررسی با شاهد مروارید در منطقه کلاله به روش L.S.D نشان داد که لاین N-86-4 با پدیگری (Millan/Karvan1//Tajan(DH) با تولید 4933 کیلوگرم در هکتار بالاترین عملکرد را که در حد شاهد مروارید می باشد تولید نموده است. در منطقه حاجی قوشان گنبد نیز ژنوتیپ N-86-6 با تولید 6011 کیلوگرم در ه کتار عملکردی در حد شاهد تولید نموده است. همچنین در منطقه انبار الوم گرگان ژنوتیپ N-86-3 با پدیگری (NANJING 82149/KAUZ/3/PFAU/SERI//BOW(DH) با تولید محصول دانه به میزان 5700 کیلوگرم در هکتار در مقایسه با شاهد مروارید (4639 کیلوگرم در هکتار) از افزایش عملکردی معادل 22/9 درصد برخوردار بوده است. واکنش این ژنوتیپ نسب به بیماری زنگ زرد در حد 5 MS و نسبت به بیماری های سپتوریوز برگ و فوزاریوم در ح د صفر بود است. تجزیه واریانس مرکب نیز نشان داد که اختلاف بین مناطق به لحاظ اثر بر روی عملکرد ژنوتیپ ها در سطح آماری 1% معنی دار بوده است. به طوری که منطقه حاجی قوشان گنبد بالاترین عملکرد ژنوتیپ ها را در مقایسه با انبار الوم گرگان و منطقه کلاله داشته است. اما بر اساس تجزیه مرکب اختلاف بین ژنوتیپ ها در مناطق مختلف به لحاظ آماری معنی دار نبود. مقایسه میانگین ژنوتیپ ها نیز نشان داد که لاین های N-86-3, N-86-15 و N-76-4 با رقم شاهد مروارید در یک کلاس هستند.

Keywords:

گندم نان , استان گلستان , ژنوتیپ