مریم محمودی - گروه گیاه پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین- پیشوا
شیرین فرزادفر - بخش تحقیقات ویروسهای گیاهی، موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، تهران
مژده ملکی - گروه گیاه پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین- پیشوا
رضا پوررحیم - بخش تحقیقات ویروسهای گیاهی، موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، تهران

یونجه یکی از مهمترین محصولات علوفه ای در دنیا و بومی ایران می باشد. ویروس موزائیک خیار از جمله ویروس های مهم بیماریگر در این گیاه محسوب می شود. این ویروس گونه شاخص جنس کوکوموویروس از خانواده بروموویریده با ژنوم آر.ان.ای تک رشته ای و پیکره کروی بوده و دارای دو زیرگروه اصلی می باشد. در این بررسی 14 نمونه یونجه با علائم موزائیک و زردی از شهرستانهای مختلف استان لرستان جمع آری گردید. بررسی آلودگی این نمونه ها با استفاده از روش سرولوژیک داس آلایزا و بکارگیری آنتی بادی اختصاصی علیه ویروس موزائیک خیار نشاندهنده آلودگی 9 نمونه (64/3%) با ویروس مورد نظر بود. برای تأئی آلودگی این نمونه ها و نیز تعیین نوع زیرگروه این ویروس، کلیه 14 نمونه پس از ا ستخراج آر.ان.ای کل، با استفاده از تکنیکی مولتی پلکس آر.تی.پی.سی.آر و بکمک آغازگرهای اختصاصی این ویروس و زیرگروه های آن مورد آزمون قرار گرفتند. از بین 14 نمونه مورد بررسی به روش آر.تی.پی.سی.آر، در مورد 11 نمونه دو قطعه دی.ان.ای به اندازه 860 و 600 جفت باز تکثیر شد که قطعه بزرگتر مربوط به واکنش آغازگرهای اختصاصی ویروس و قطعه کوچکتر مربوط به واکنش آغازگرهای اختصاصی زیرگروه اول این ویروس بود. هیچیک از نمونه ها با آغازگرهای زیرگروه دوم این ویروس واکنش نداشت. مایه زنی این 11 نمونه روی لوبیا چشم بلبلی بدون سیستمیک شدن تنها منجر به بروز لکه های نکروزه گردید که مشابه خصوصیات گزارش شده برای زیرگروه IB این ویروس بود. نتایج حاصل نشاندهنده دقت بالای تکنیک آر.تی.پی.سی.آر در ردیابی ویروس موزائیک خیار در نمونه های یونجه می باشد. این اولین گزارش از بکارگیری روش مولتیپلکس برای ردیابی و تأئید زیرگروههای ویروس موزائیک خیار در مزارع یونجه کشور می باشد.

ویروس موزائیک خیار، یونجه، مولتیپلکس، آر.تی.پی.سی.آر