علی آرمینیان - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام
سعدالله هوشمند - دانشیار گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد
بهروز شیران - دانشیار گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد

این تحقیق بمنظور ارزیابی فنوتیپی و ژنتیکی عملکرد دانه و برخی از اجزای آن در جمعیتی از 94 لاین دبل هاپلوئید (DH) مشتق از والدین ES32 و P8911-G1D3 در طی سالهای 1389-1386 انجام گردید. تعداد سنبله بارور، تعداد دانه در سنبله، ع ملکرد دانه و شاخص برداشت در آزمایشات مزرعه ای ارزیابی گردید. والدین جهت چندشکلی با نشانگرهای RTAP و SSR غربال شده تا ژنوتیپ یابی جامعه صورت پذیرد. نقشه لینکاژی ژنتیکی که از یک نسبت 1:1 باندهای والدی برخوردار بود با برنامه AntMap انجام شده و با برنامه های QTLNetwork 2.1 و QTLCartographer 2.5 با متودولوژی نقشه یابی فاصله ای مرکب (CIM) نقشه یابی گردید. نتایج حاکی از وجود اثرات معنی دار ژنتیک، محیط و اثر متقابل آنها (GxE) در داده های فنوتیپی بود. تجزیه و تحلیل QTL ها با متودولوژی CIM نشان دهنده وجود QTL هایی برای هر صفت بود. جایگاه هایی با بیشترین (R(2 برای تعداد سنبله، در کروموزوم 2D نیز برای تعداد دانه در سنبله، ع ملکرد دانه و شاخص برداشت بر روی کروموزوم 7A قرار داشتند. جایگاه مربوط به تعداد سنبله در بوته در فاصله نشانگری TRAP-SSR به نام Xfcp675-Xgwm515 بوده که 14/5 درصد از تنوع این صفت را توجیه نمود. همچنین جایگاه مربوط به تعداد دانه در سنبله در فاصله نشانگری Xgwm350-Xgwm382 قرار داشته و 18 درصد تنوع صفت را توجیه نمد. عملکرد دانه و شاخص برداشت در فاصله Xgwm382-Xgwm635 به ترتیب 35 و 37 درصد از تنوع این صفات را توجیه نمود. با جداسازی، اعتبار سنجی و انتقال چنین QTL های بزرگ اثری در گ ندم می توان عملکرد اقتصادی این گیاه مهم و استراتژیک را افزایش داد.

اپیستازی، اثر متقابل اپیستازی و QTL، گندم نان، نقشه یابی QTL