رباب قهرمان زاده - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی
سیدحسن مرعشی - استادیار گروه بیوتکنولوژی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

یکی از مهمترین تدابیری که برای حفظ تنوع زیستی امروزه پیش روی جامعه بین المللی قرار گرفته است، مبحث امنیت زیستی می باشد که از جمله مسائل مطرح در ان به حداقل رساندن زیان اقتصادی حاصل از ورود گونه های خارجی مهاجم به فلور طبیعی منطقه می باشد. در برخی گیاهان هرز مهاجم از قبیل مریافیلوم (Myriophyllum spp) پدیده هیبریداسیون و به تبع آن قدرت بالای هیبریدها یکی از دلایل اصلی ایجاد قدرت تهاجم و قابلیت بالای آنها در تبدیل شدن به گونه مهاجم در منطقه جدید به حساب می آید. این مطالعه به منظور شناسایی نمونه های هیبرید احتمالی در جنس مریافیلوم انجام گرفت. برای این منظور 71 نمونه مختلف جنس مریافیلوم که متعلق به 12 گونه بودند با استفاده از مکان بین ژنی هسته ای ITS برای شناسایی و تفکیک گونه ها مورد بررسی قرار گرفتند. برخلاف مطالعات مورفولوژیکی که برخی گونه های عقیم مریافیلوم موجود در فلور طبیعی هلند به عنوان هیبرید معرفی نموده بودند، مناطق بین ژنی ITS آنها را داخل گونه M. heterophyllum گروه بندی کرد. بنابراین به نظر می رسد که نمونه های مشکوک به هیبرید بررسی شده در مطالعه حاضر از جمله نمونه های مهاجمی باشند که در مناطق مختلف معرفی گردیده و تغییرات مورفولوژیکی و ژنتیکی را متحمل شده اند، ولی گونه جدیدی را بوجود نیاورده اند. نتایج نشان داد که با بهره گیری از توالی یابی ژن های مرجع می توان گونه های بومی و هیبرید را از هم تشخیص داد که این مطلب بویژه در مرحله بذری و مراحل اولیه رشد گیاهان مهاجم باعث جلوگیری از گسترش آنها شده و در نتیجه حفظ تنوع زیستی را به دنبال خواهد داشت.

امنیت زیستی، گونه مهاجم، هیبریداسیون