نقش فشارهای محیطی و خانوادگی در افت تحصیلی دانش آموزان

افت تحصیلی یکی از چالش های مهم نظام آموزشی در بسیاری از کشورها، به ویژه در جوامع در حال توسعه به شمار می رود. در این مقاله مروری، به بررسی نقش فشارهای محیطی و خانوادگی در افت تحصیلی دانش آموزان پرداخته شده است. برای گردآوری داده ها، مطالعات و پژوهش های انجام شده در بازه زمانی ۱۳۶۷ تا ۱۴۰۳ مورد بررسی قرار گرفت و از پایگاه های معتبر علمی داخلی از جمله فصلنامه های تخصصی تعلیم و تربیت، پایان نامه های دانشگاهی، و مقالات کنفرانس های علمی استفاده شد. منابع منتخب شامل آثار پژوهشگرانی چون گل محمدی و نوری سیستانی (۱۴۰۳)، آزادی و همکاران (۱۴۰۳)، امینفر (۱۳۶۷)، بیابانگرد (۱۳۸۶)، تدین (۱۳۸۰) و دیگر صاحب نظران حوزه علوم تربیتی و روان شناسی است.نتایج حاصل از مرور مطالعات نشان می دهد که عوامل متعددی همچون شرایط اقتصادی و اجتماعی خانواده، سبک فرزندپروری، سطح تحصیلات والدین، ساختار عاطفی خانواده، و میزان تعامل بین والدین و مدرسه، نقش اساسی در بروز افت تحصیلی دارند. همچنین فشارهای محیطی نظیر ناکارآمدی نظام آموزشی، نبود خدمات روان شناختی و مشاوره ای در مدارس، رقابت ناسالم، و عدم وجود محیط یادگیری حمایتی، زمینه ساز افت انگیزه و کاهش عملکرد تحصیلی دانش آموزان می گردند. در کنار چالش ها، فرصت هایی نیز برای مقابله با این پدیده شناسایی شده است؛ از جمله توانمندسازی والدین، بهره گیری از فناوری های آموزشی، تقویت تعامل خانه و مدرسه، و توسعه خدمات حمایتی در مدارس.در نهایت، راهکارهایی کاربردی در سه سطح خانواده، مدرسه و سیاست گذاری آموزشی پیشنهاد شده تا با ایجاد بستری حمایتی، از افت تحصیلی پیشگیری و مسیر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان هموار شود.

Keywords:

افت تحصیلی , فشارهای خانوادگی , فشارهای محیطی , عملکرد تحصیلی , تعامل خانه و مدرسه , انگیزش یادگیری