ارزیابی عوامل مؤثر برکارآئی گیاه پالائی خاکهای آلوده به فلزات سنگین

امروزه آلودگی محیط زیست از مسائل مهمی است که جوامع بشری با آن روبه رو هستند. افزایش جمعیت، توسعه شهرها، گسترش صنایع و دخالت بی رویه بشر در طبیعت منجر به تخریب محیط زیست شده است. انسان در اثر فعالیت های روزمره خود، مقادیر قابل توجهی از آبالنده های مختلف را به منابع آب، خاک و هوا وارد می کند. خاک به همراه آب و هوا اجزاء عمده محیط زیست تلقی می شوند. از مهمترین آلاینده های خاک فلزات سنگین هستند که از فعالیتهای صنعتی نظیر معدنکاری، تولید سوخت و انرژی، کاربرد علف کش ها و پاک کننده ها و تولید ضایعات شهری وارد خاک می شوند. سرب و کادمیوم از مهمترین فلزات سنگین آلاینده هستند که بخصوص در شهرها توسط عوامل ترافیکی وارد محیط زیست شده و موجب الودگی خاک حاشیه خیابانها می شوند. در سالهای اخیر گیاه پالائی به صورت یک استراتژی مفید و مقرون به صرفه برای کاهش آلودگی خاک به فلزات سنگین پیشنهاد شده است. تاکنون بیش از 400 گونه گیاهی در جهان به عنوان گیاهان بیش تجمع دهنده ه ای فلزات سنگین شناخته شده اند. ولی متأسفانه ا ین گیاهان زیست توده کمی تولید کرده و رشد کندی دارند و برای کاربرد تجاری مناسب نیستند. گیاهان دیگری شناسایی شده اند که زیست توده زیاد و رشد سریع دارند، ولی دو محدودیت اصلی دارند: یکی دسترسی زیستی کم آنها به فلزات سنگین خاک و دیگری انتقال محدود فلزات سنگین از ریه ها به اندامهای هوائی. استفاده از اصلاح کننده های خاک می تواند مقدار فلز قابل جذب خاک و همچنین انتقال فلزات از ریشه ها به اندامهای هوائی این گیاهان را افزایش دهد. هدف این مطالعه بررسی فاکتورهای مؤثر در بالا بردن کارائی روش گیاهی پالایی خاک های آلوده به سرت و کادمیوم است که بدین منظور میزان تجمع فلزات سنگین در ریشه ها و اندامهای هوایی گیاهان دارای رشد سریع و زیست توده زیاد و اثر اصلاح کننده های خاک در سطوح مختلف آلدگی بررسی می شوند. آزمایش های این تحقیق در قالب طرح آماری فاکتوریل و با سه تکرار انجام شدند. سرب در سه سطح 400 و 700 و 1000 میلی گرم در کیلوگرم خاک خشک و کادمیوم در سه سطح 5 و 10 و 20 میلی گرم در کیلوگرم خاک خشک به خاک اضافه شدند. دو گیاه ذرت و آفتابگردان برای کشت انتخاب شدند. پرورش گیاهان به مدت ده هفته در گلخانه های تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان صورت گرفت. اصلاح کننده های اسید سیتریک و EDTA هر کدام در سه سطح 2/5 و 5 و 10 میلی مول درکیلوگرم خاک خشک یک ه فته قبل از برداشت گیاهان به سطح خاک اضافه شدند. پس از رشد گیاهان و نمونه برداری از خاک و گیاه، آزمایشات لازم برای تعیین مقادیر سرت و کادمیوم در خاک و گیاه در حال انجام است که پس از تجزیه تحلیل آماری داده های به دست آمده نتایج مربوطه در مقاله کامل ارائه خواهد شد. انتظار می رود اگر نتایج این تحقیق موفقیت آمیز باشد، از این روش که هزینه کمی داشته و به زیباسازی محیط کمک می کند، بتوان در پاکسازی سایت های آلوده به فلزات سنگین استفاده نمود.

Keywords:

گیاه پالائی