نگاهی به نقش اقتصاد سیاسی ایران در مدیریت مصرف انرژی

مزیت بهره گیری از رویکرد اقتصاد سیاسی در این است که هر دو سطح تحلیل نظام داخلی و نظام بین المللی را مورد توجه قرار می دهد. ضمن آن که در این رویکرد، دولت ها، یکپارچه و نفوذ پذیر، آنگونه که واقع گرایان سنت گرای دولت محور، فرض می نمایند، نیستند؛ بلکه شکننده و نفوذ پذیرند. وابستگی روزافزون کشورها به منابع انرژی، باعث تقویت جایگاه امنیت انرژی در عرصه سیاسی و دیپلماتیک شده و رقابت های بین المللی بر سر دسترسی به این منابع را تشدید کرده است. از آنجایی که ایران دارای ذخایر انرژی گسترده ای می باشد و از میادین نفت و گاز گسترده ای بهره می برد؛ لذا در بین کشورهای مختلف جهان از موقعیت و جایگاه ویژه ای در حوزه انرژی برخوردار است. با عنایت به این مطلب، پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی به بررسی نقش اقتصاد سیاسی و مدیریت مصرف انرژی در ایران پرداخته است. نتایج به دست آمده نشان می دهد، اقتصاد سیاسی جمهوری اسلامی ایران نیز به دلیل وابستگی فزاینده به درآمدهای نفتی، در تداوم اوضاع اقتصادی دهه ها پیش از وقوع انقلاب اسلامی و منطبق با نظریه دولت رانتیر قرار می گیرد. چرا که همچون گذشته، درآمدهای حاصل از فروش میعانات نفتی، به طور مستقیم حجمی معادل ۲۲ تا ۲۹ درصد تولید ناخالص داخلی، ۸۳ درصد مجموع درآمدهای ارزی و ۶۰ تا ۶۶ درصد بودجه ی عمومی کشور را به خود اختصاص می دهد.

Keywords:

اقتصاد , سیاست , اقتصاد سیاسی , مدیریت مصرف , انرژی , ایران